عبدالرحیم اباذری
این روحانی خدمتگزار سال 1255شمسی در روستای « گوندوغدی» از توابع شهر میانه چشم به جهان گشود. پدرش آقا میر نقی فرزند آقا میر اسماعیل بود که اجدادشان در دوره صفوی از سرزمین خراسان به این منطقه نقل مکان کرده و در روستای گوندوغدی سکونت اختیار کرده بودند. تبار و شجره نامه وی با چندین واسطه به امام هفتم حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام منتهی می گردد.
او تحصیلات مقدماتی و سطح را در شهر اردبیل، محضر عالم وارسته مرحوم آقا میرزا علی اکبر اردبیلی تلمذ کرد، بعد عازم آستان قدس رضوی شد و چند سالی نیز در حوزه علمیه مشهد ، جوار مرقد امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام نزد اساتید وقت به تکمیل اندوخته های قبلی تلاش نمود. سپس به شهر میانه آمد و در منزلی در محله قبه ننه ، کوچه منتهی به (میر عباس حمامی و دره بازار) که امروز به نام خود ایشان (حاج میر حسین کوچه سی) معروف شده است ، ساکن شد و به تبلیغ ارشاد مردم و ترویج مذهب جعفری و تعلیم احکام دینی همت گمارد. چنان که علاوه بر مردم شهر میانه ، از روستاهای اطراف جهت رسیدگی به امور شرعی و اجتماعی از قبیل: رفع اختلاف محلی و خصومت طایفه ای ، تنظیم سند و اجرای عقد ازدواج وطلاق مورد مراجعه قرار گرفت و منزل محقرش پناهگاه محرومان و ستمدیدگان شد.
هر شب بعد از شام ، جلسه قرائت قرآن و آموزش نماز و احکام در منزل این عالم ربانی برگزار می شد، بخصوص در شب های طولانی پاییز و زمستان از رونق و استقبال خوبی بر خوردار بود. وی در عین فضائل و مناقب اخلاقی و علمی ، عالمی روشن ضمیر ، خوش فکر و دارای سعه صدرلازم بود و زندگی ساده و بی آلایش داشت ؛ از خشک مقدسی های بی مورد که متاسفانه اغلب گرفتارش بودند به شدت پرهیز می کرد ؛ وقتی مدارس دولتی تاسیس شد ، وی جزو اولین روحانیونی بود که فرزند خود را در آنجا ثبت نام کرد و دیگران را هم تشویق نمود که فرزندانشان را ثبت نام کنند تا با سواد بشوند.
مضافاً به این که این عالم مجاهد در مسائل سیاسی و اجتماعی حضور متعهدانه داشت. در غائله اشغال آذربایجان توسط قوای روسی و بعد تصرف آن توسط ایادی کمونیست ها، (جعفر پیشه وری و غلام یحیی دانشیان ) سال 1324 شمسی ، این روحانی نستوه هرگز حاضر نشد شهرمیانه را ترک کند و همچنان در کنار مردم ماند و در مقابل متجاسران و متجاوزان ایستاد. وقتی سران حزب توده و دمکرات به خانه اش آمدند و از وی خواستند با آنان همکاری کند ، دست رد به سینه همه ی شان زد و خطاب به آنان فرمود: « مردم این منطقه مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند و هیچ وقت گول تبلیغات فریبنده شما را نخواهند خورد؛ بهتر است هر چه زودتر آنها را به حال خود وا گذارید و از منطقه خارج شوید.»
در این ایام که مرجع تقلید بزرگ وقت آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی رحلت کرد و خبر آن به شهر میانه رسید ، این سید سلحشور ، دریک اقدام ابتکاری به در خانه یک یک اهالی شهررفت و آنها را جهت تشکیل مراسم عزا ، مجلس ترحیم و تجلیل از مقام آن مجتهد بزرگ به مسجد جامع فرا خواند و تا چهلم آن مرحوم هر روز این مجلس را ادامه داد و بدین ترتیب تبلیغات چند ساله آنها را تحت شعاع قرار داد و بی اثر نمود. چنان که ایادی حزب توده و دمکرات در جلسات خصوصی خود اذعان کرده بودند که فعالیت اخیر وی زحمات ما را خراب کرد و مردم را دوباره به دین و مذهب راغب نمود.
به دنبال آن ،سران حزب توده و دمکرات ، نام وی را در لیست سیاه قرار داده بودند که بایستی دروقت مناسب دستگیر شده و به روستای « ورزقان » که محل بازداشتگاه و زندان موقت حکومت دمکرات تعیین شده بود ، انتقال داده شود. او که جهت شرکت در مراسم عزاداری اهالی روستای گوندوغدی به مناسبت رحلت مرجع تقلید عازم زادگاهش شده بود ، متجاسران تصمیم می گیرند از این فرصت استفاده کنند و ایشان را هنگام بازگشت در مسیر غافلگیرانه دستگیر کنند، چون از عکس العمل مردم هراس داشتند به همین خاطر چند فرد مسلح در کنار جاده کمین می کنند و ساعت ها منتظر می مانند ولی از آن سید خبری نمی شود، بعد خبر می رسد که وی نا خود آگاه هنگام بازگشت مسیر دیگری ( راه فرعی و میانبر) را انتخاب کرده است و توطئه متجاسران از هم می پاشد.
فردای همان روز ، 17 آذر 1325 سرنوشت دیگری رقم می خورد و اشغالگران مجبور به عقب نشینی و فرار از شهر میانه و آذربایجان می گردند و خود پیشه وری و غلام یحیی از شمال کشور به روسیه شوروی فرار می کنند و بدین وسیله غائله آذربایجان و میانه در اثر مقاومت عالمانی همچون حاج سید حسین حججی برای همیشه به خط پایان خود می رسد و روز 21 آذر1325 آزادی سرزمین آذربایجان از دست اشغالگران به طور رسمی اعلام می شود.
ایشان در همین ایامی که شهر میانه در اشغال کمونیست ها بود در راستای رونق حوزه علمیه و تاسیس مدرسه تلاش می کرد تا این که بعد از آزادی شهر و فرار متجاسران با همکاری دو نفر از علمای برجسته آیت الله حاج شیخ هادی نیری و آیت الله میرزا ابو محمد حجتی به تاسیس مدرسه علمیه جعفریه اقدام نمودند و به همین سسب وی از موسسین ، واقفین و متولیان اولیه مدرسه علمیه جعفریه میانه به شمار می آید و در تعلیم و تربیت طلاب در شهر میانه سهم و نقش موثری داشته است.
سرانجام آیت الله حججی سال 1329 در سن 74سالگی دو سال پس از تنظیم وقفنامه و تولیتنامه مدرسه جعفریه ، چشم از جهان فرو بست و طبق وصیت خویش در پایین قبرستان مخروبه « قبه ننه» به خاک سپرده شد در حالی که اعیان واشراف و علمای شهر در اطراف صحن و حیاط امامزاده اسماعیل (ع) مقبره های اختصاصی داشتند. چند سال بعد به همت مردم میانه در محل دفن این عالم فداکار حسینه و سپس مسجدی تاسیس شد که هم اکنون به مسجد «حاج میرحسین آقا» معروف است.
این مسجد در دوران انقلاب به خاطر سخنرانی های حماسی و انقلابی فرزند برومند ایشان روحانی مبارز حجت الاسلام والمسلمین حاج سید سجاد حججی به یکی از پایگاه های مهم انقلاب در شهر تبدیل شد.
