صدای میانه به نقل از سیمرغ؛ سریال ماه پیکر درحال پخش می باشد که درباره زنی با نام کوسم سلطان می باشد که با نام ماه پیکر شناخته میشد. قصد داریم شما را با کوسم سلطان در دنیای واقعی آشنا کنیم.
کوسم سلطان یا ماه پیکر که بود؟
کوسم سلطان (تلفظ ترکی آن CO’SEM SUL’TAN)(1590 تا 2 سپتامبر 1651) - همچنین به عنوانMahpeyker ماه پیکر سلطان شناخته شده (تلفظ ترکی mahpejˈkeɾsulˈtan) - یکی از قدرتمندترین زنان تاریخ عثمانی بوده است.
کوسم قدرت خود را در زمینه سیاست و دردربار امپراتوری عثمانی زمانی که بعنوان یکی از زنان مخصوص حرم سلطان و به عنوان همسر مورد علاقه و سپس همسر قانونی (عقدی ) سلطان احمد اول (1603 تا 1617) و والده سلطان، مادر مراد چهارم(1623 تا 1640)و ابراهیم(1640 تا 1648)، و مادر بزرگ محمد چهارم(1648 تا 1687) بود به دست آورد. او یکی از چهره های برجسته دوره سلطنت زنان در دربار عثمانی بود.
کوسم در طول سلطنت 6 تن از سلاطین عثمانی زندگی کرد، احمد اول، مصطفی اول، عثمان دوم، مراد چهارم، ابراهیم، و محمد چهارم. پس از مرگش لقب مادر شهید را به او دادند.او و عروسش حدیثه سلطان تنها زنانی بودند که در تاریخ عثمانی به تنهایی فرمانروایی کرده اند.
چهره کوسم سلطان یا ماه پیکر
اوایل زندگی کوسم سلطان
کوسم اصالتاً یونانی بود. گفته می شود که او دختر یک کشیش در جزیره تینوس بود که قبل از ازدواج آناستازیا بات نام داشت. البته این اطلاعات کاملاً موثق نیستند.او به عنوان برده توسط حکمران بوسنی خریداری شده و در سن پانزده سالگی، به حرمسرای سلطان احمد اول فرستاده شد. بعد از گرایش به اسلام نام او را به ماه پیکر ( اندامی مانند ماه) تغییر دادند و بعدها سلطان احمد اورا کوسم نامید.
کوسم سلطان, سلطان مخصوص حرم سلطان احمد
در ابتدای سلطنت احمد تغییراتی در اداره حرمسرای سلطان بوجود آمد. صفیه سلطان مادر بزرگ قدرتمند احمد که اداره حرم را به عهده داشت از قدرت برکنار شد ودر ژانویه 1604 به کاخ قدیمی منتقل گردید.
یک سال بعد حندان سلطان مادر سلطان احمد و رئیس حرمسرا با لقب والده سلطان در نوامبر سال 1605 درگذشت. این موقعیت سبب شد که کوسم که یکی از بانوان خاص حرم بود در راس هرم قدرت اداره حرم قرار گیرد.
به عنوان یکی از زنان خاص حرم سلطان احمد، او وظیفه ای طولانی مدت بعنوان نگهبان شاهزاده ها در دربار داشت. به نظر می رسد که تغییرات قابل توجهی که در الگوی جانشینی تاج و تخت درزمانسلطان احمد بوجود آمد نتیجه تلاشهای او باشد. او اهمیت منافع شخصی خود را دریافته بود بویژه این که او دیگر بعنوان یکی از زنان خاص حرم نبود بلکه مادر شاهزاده ای بود که در انتظار تخت پادشاهی بود. به گفته سفیر ونیزی, کوسم برای نجات مصطفی از کشته شدن بوسیله برادرش با این هدف که پسر خود را نیز از این سرنوشت نجات دهد لابی کرد. در زمان زندگی خود بعنوان بانوی خاص حرمسرا کوسم روزانه 1000 آسپرس (پول رایج آن دوران ) دریافت می کرد.
سفیر رومی به نام کانترینی گزارشی از ضرب و شتم یکی از زنان حرم به دستور سلطان در سال 1612 را داده به این دلیل که کوسم را رنجانده بود. احتمال دارد که این زن ماه فیروزهسلطان یکی دیگر از زنان حرمسرای سلطان و رقیب کوسم باشد. او همچنین تلاش کرد که مصطفی برادر شوهر خود را از اعدام نجات دهد و موانع سر راه ماه فیروز که مشغول لابی به نفع پسرش بود را از بین برد.
سلطان احمد مانند پدرش محمد سوم و مادرش حندان در جوانی (27 سالگی ) در 22 نوامبر 1617 درگذشت. مرگ او سبب شد کوسم موقعیتش را در کاخ توپ کاپی از دست داده و در زمان سلطنت برادر شوهرش مصطفی اول و ناپسریش عثمان دوم در کاخ قدیمی زندگی کند.
طرحی که از چهره کوسم سلطان کشیده شده بود
کوسم سلطان, والده سلطان: تصدی اول
کوسم زمانی که پسرش مراد چهارم در تاریخ 10 سپتامبر 1623 به سلطنت رسید دوباره قدرت را به دست آورد. پس از آن نه تنها لقب والده سلطان را به او دادند بلکه به دلیل کم سنی پسرش به عنوان نایب (مشاور) سلطنه نیز شناخته می شد. در طول زمامداری پسرش از 10 سپتامبر 1623 تا 18 می 1632 در بیشتر موارد زمامداری مراد چهارم, او بود که با تسلط بر پسرش امپراتوری را اداره می کرد. او حتی زمانیکه که دیگر به عنوان مشاور سلطان سمتی نداشت در جلسات دیوان از پشت پرده شرکت می کرد.
در اوایل سلطنت مراد امپراتوری عثمانی دچار هرج و مرج شد. امپراطوری صفویه ناگهان به عراق حمله کرد، شمال آناتولی دچار شورش شد و در سال 1631 جان نثاران امپراطوری به کاخ حمله کردند و وزیر اعظم دربارو سایرین را کشتند. مراد که ترسیده بود به سرنوشت برادربزرگش عثمان دوم دچار شود تصمیم گرفت قدرت خود را اثبات کند. سپس مصمم شد فساد موجود در دربار را که در زمان سلطنت پادشاهان قبلی رواج یافته بود را سرکوب کند و تمامی اینها بدون کمک مادرش قابل انجام نبود. فرمانروایی واقعی او از حدود سال 1632 آغاز شد زمانیکه او حکومت را بدست گرفت و تمامی متجاوزان را سرکوب و حاکمیت پادشاهی را دوباره برقرار کرد.
کوسم سلطان, والده سلطان: تصدی دوم
پسر دیگر کوسم به نام ابراهیم در ترس و وحشت از کشته شدن به دستور برادرش زندگی می کرد. زندگی او تنها به دلیل وساطت مادرش حفظ شده بود. بعد از مرگ مراد، ابراهیم تنها وارث سلطنت بود. پس از درخواست وزیر اعظم کمانکش کارا مصطفی پاشا برای به دست گرفتن سلطنت ابراهیم مشکوک شد که مبادا مرگ برادرش ساختگی بوده و راهی برای به تله انداختن او می باشد. با وساطت کوسم و وزیر اعظم و آزمایش شخصی وی از بدن برادر مرده اش وی تصمیم گرفت که تاج و تخت را بپذیرد.
زمانیکه در سال 1640 ابراهیم جانشین برادرش شد نشان داد که ثبات اخلاقی لازم برای اداره حکومت را ندارد. این امرکوسم را در قدرت نگه داشت. از آنجائیکه ابراهیم تنها بازمانده مرد پادشاهی عثمانی بود مادرش او را تشویق می کرد تا خود را با زنان حرم سرگرم نگه دارد. مشغولیت پادشاه به حرمسرا به کوسم اجازه داد تا قدرت را بدست گرفت و به نام پسرش حکمرانی کند. با این وجود او در نظر سلطان بی مقدار شد و کاخ امپراطوری را ترک کرد.
رفتارهای ابراهیم گمانه زنیهایی را برای خلع وی به راه انداخت. در سال 1647 وزیر اعظم صالح پاشا، کوسم سلطان و شیخ الاسلام عبدالرحیم افندی تلاش ناموفقی برای خلع ابراهیم و جانشینی پسر وی انجام دادند. صالح پاشا اعدام و کوسم از حرم تبعید شد. سال بعد جان نثاران و علما شورش کردند. در 8 آگوست 1648 ابراهیم از پادشاهی برکنار دستگیر و در کاخ توپ کاپی زندانی شد. کوسم به برکناری پسرش رضایت داد و گفت که در پایان او نه شما و نه من را زنده نخواهد گذاشت و ماقدرت حکومت را از دست خواهیم دارد. تمام مملکت در فساد است. باید سریعاً او را از تاج و تخت برکنار کنیم.
وزیر اعظم جدید سوفا محمد پاشا از شیخ الاسلام درخواست کرد که دستور اعدام ابراهیم را اعلام کند و اعلام شد که اگر دو خلیفه وجود داشت یکی را بکشید. کوسم رضایت خود را اعلام کرد و دو مامور اعدام ارسال شدند. ابراهیم در 18 آگوست 1648 خفه شد.
برن سات بازیگر نقش کوسم سلطان در سریال ماه پیکر
کوسم سلطان, والده سلطان: تصدی سوم
سرانجام کوسم نوه 7 ساله خود محمد چهارم را به دیوان معرفی کرد و گفت بیایید ببینید می خواهید با او چه کنید! بدین ترتیب او مجدداً خود را به عنوان نایب السلطنه معرفی کرد و بین سالهای 1648 تا 1651 آزادانه فرمانروایی کرد. در راس سلسله امپراتوری عثمانی پادشاه خردسال محمد چهارم قرار داشت. با پادشاهی محمد لقب والده سلطان ( مادر سلطان حاکم) بایستی به مادر وی یعنی حدیثه تورهان سلطان داده می شد. به هر حال تورهان به دلیل جوانی و بی تجربگی نادیده گرفته می شود و به جای وی کوسم به مقامات عالی سلطنتی دست یافت. کوسم مادر دو سلطان بود بنابراین تجربه بیشتری داشت.
مرگ کوسم سلطان
تورهان مادر محمدچهارم بود وی یکی از افرادیست که در به قتل رسیدن کوسم دست داشت. تورهان زمانیکه 12 ساله بود به عنوان هدیه از طرف خان کریمه به قصر توپ کاپی نزد کوسم فرستاده شد. احتمالا کوسم نیز او را به عنوان همخوابه به پسرش ابراهیم هدیه داده. تورهان آنقدر زن جاه طلبی بود که نمی توانست مقام خود را به همین راحتی به کوسم بدهد.
در جدال خود با کوسم برای بدست آورن عنوان والده سلطان او توسط خواجه ای که رئیس حرم بود و وزیر اعظم حمایت می شد در حالیکه کوسم از حمایت جان نثاران دربار برخوردار بود. اگرچه مقام کوسم به عنوان والده سلطان برای دولت بسیار خوشایند بود اما مردم از دخالت جان نثاران در امور حکومت ناراضی بودند.
در این جنگ قدرت کوسم تصمیم گرفت محمد را خلع و یکی دیگر از نوه های جوان خود را جانشین وی کند این جابجایی بیشتر به دلیل کنارگذاشتن عروسش با کسی بود که کوسم بتواند راحت تر بر او تسلط داشته باشد. این نقشه به خاطر دخالت ملک خاتون یکی از خدمتکاران کوسم و خبررسانی وی به تورهان مبنی بر اینکه کوسم قصد برکناری محمد و جانشینی او با یکی از نوادگان سلطنتی که مادر بی عرضه ای داشته باشد را دارد شکست خورد.
به هرحال ولو اینکه تورهان در قتل کوسم دست داشته باشد یا نه کوسم سه سال بعد از نایب السلطنه شدن به قتل رسید. شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه تورهان دستور ترور کوسم را صادر کرده است. بعلاوه برخی عنوان کرده اند که کوسم توسط خواجه مسئول حرم سلیمان بلنده با استفاده از پرده اتاق خفه شده است. یکی از خائنین حرم با تکیه بر شایعاتی که در حرم شنیده ادعا کرده که کوسم بوسیله موهای خودش به قتل رسیده است.
بعد از مرگ وی جسدش از توپ کاپی به قصر قدیمی منتقل شده ودر مقبره همسرش احمد اول به خاک سپرده شد. کوسم به خاطر اعمال خیرخواهانه و آزاد کردن خدمتکارانش پس از سه سال خدمت به وی مشهور است. پس از مرگش مردم استانبول سه روز عزای عمومی اعلام کردند.
پسران کوسم سلطان
شاهزاده محمد (8 مارچ 1605 قبل در تاریخ 12 ژانویه 1621) (با توجه به برخی روایات که اعتقاد دارند وی اصلا پسر کوسم نبوده است)
مراد چهارم (26 یا 27 جولای 1612 تا 8 فوریه 1640) او هفدهمین پادشاه عثمانی از 20 ژانویه 1623 تا زمان مرگش بود.
شاهزاده کاظم (اوایل 1614 تا 17 فوریه 1638 از سال 1635 مقام پادشاهی داشت.
شاهزاده سلیمان(1615 قتل در تاریخ 27 جولای1635)
ابراهیم (5 نوامبر1615- 18 آگوست1648) او هجدهمین پادشاه امپراطوری عثمانی استکه از 9 فوریه 1640 تا 12 آگوست 1648 فرمانروایی کرد.
دختران کوسم سلطان
عایشه سلطان 1605 تا مه 1657)
فاطمه سلطان (1606تا1670)
جواهرسلطان (1608 تا1660)
هنزاده سلطان (1609 - 21 سپتامبر 1650)
