دیجیاتو: محققان دانشگاه پلی‌تکنیک فدرال لوزان (EPFL) دریافته‌اند که ماده‌ای به نام وانادیوم دی‌اکسید ظاهرا می‌تواند گذشته خود را به حافظه بسپارد.
محققان دانشگاه اکول پلی‌تکنیک فدرال لوزان (EPFL) از جمله پژوهشگر ایرانی، «محمد سمیع‌زاده نیکو» دریافته‌اند که ماده‌ای به نام «وانادیوم دی‌اکسید» (VO2) قادر است تاریخچه کامل وضعیت‌های قبلی خود را به خاطر بیاورد. این ماده اولین ماده‌ای است که محققان EPFL قابلیت حافظه را در آن تشخیص داده‌اند.
دانشمندان در مقاله‌ای که در مجله Nature منتشر شده، به‌طور اتفاقی مسئله مهمی را در حین مطالعه روی قابلیت‌های گذر فاز در وانادیوم دی‌اکسید کشف کردند. VO2 در دمای اتاق یک فاز عایق‌بندی دارد و در دمای 68 درجه سلسیوس از عایق به فلز تبدیل می‌شود.
محمد سمیع‌زاده نیکو، دانشجوی ایرانی دانشگاه EPFL که این تحقیق را انجام داده، می‌گوید وانادیوم دی‌اکسید در شرایط عادی ویژگی‌های متغیری را از خود به نمایش می‌گذارد: «این ماده درست پس از حذف محرک دوباره به حالت عایق برمی‌گردد.»
آقای سمیع‌زاده در حین این آزمایش، جریان برق را به نمونه‌ای از VO2 اعمال کرد. در نتیجه، جریان در طول ماده به حرکت درآمد و از آن سرش خارج شد. با پایان جریان، وانادیوم به شکل اول خود برگشت. آزمایش‌های بعدی به سمیع‌زاده نشان داد که این ماده می‌تواند حافظه داشته باشد.
پروفسور «الیسون ماتیولی» از POWERlab می‌گوید: «به نظر می‌آمد که VO2 گذر فاز اول را به خاطر می‌سپارد و منتظر فاز بعدی می‌ماند. ما انتظار نداشتیم که چنین شکلی از اثر حافظه را ببینیم، و این اتفاق هیچ ارتباطی با وضعیت‌های الکترونیکی ندارد و بیشتر مربوط به ساختار فیزیکی مواد است.»
محققان می‌گویند وانادیوم دی‌اکسید می‌تواند تا حداکثر سه ساعت جدیدترین محرک‌های خارجی خود را به خاطر بسپارد. پروفسور ماتیولی مدعی است: «اثر حافظه در واقع می‌تواند تا چند روز پابرجا بماند، ولی فعلا ابزارهای لازم برای اندازه‌گیری آن را در اختیار نداریم.»
محققان برای انجام محاسبات مختلف از حافظه استفاده می‌کنند و موادی که بتوانند با افزایش ظرفیت، فرآیند این محاسبات را بهبود ببخشند، مشتریان زیادی دارند. این اکتشاف احتمالا سازوکارهایی را در VO2 نشان می‌دهد که در مغز اتفاق می‌افتند، چرا که وانادیوم دی‌اکسید درست مثل عصب‌های مغزی وضعیت‌های رفتاری خود را تغییر می‌دهد.