24 دوره مجلس ملی قبل از انقلاب
به طور کلی، نمایندگان 24 دوره مجلس ملی به سفارش، دستور یا تأیید اهرم های قدرت از حوزه های مختلف نامزد می شدند و غالباً و لزوماً هم اهل آن شهر نبودند. از جمله این اهرم های قدرت، "فرمانفرما" بود که افراد خود را به شهرها می فرستاد تا از آن حوزه های مختلف وارد مجلس شوند. طبق همین سیاست، نماینده میانه در مجلس ملی تا قبل از پیروزی انقلاب، غیر از 4 یا 5 دوره، بقیه میانه ای نبودند. البته ناگفته نماند که نمایندگان سفارشی، بسیار توانمند بودند. مثلاً اسکندر فیروز نماینده دوره 20 میانه و پدر محیط زیست ایران و موسس موزه باغ و نویسنده تألیفات متعدد که هم اکنون با نزدیک به 100 سال زنده هست است یا مرحوم محمود طلوعی با 70 جلد تالیفات و تحقیقات متقن و استوار اصالتاً اهل میانه نبودند.
3 دوره اوایل انقلاب در دوران حیات حضرت امام (ره)
در مجلس شورای اسلامی، اوایل انقلاب که حدود 3 دوره مجلس را شامل میشود و با ولایت حضرت امام (ره) همزمان بود، ادواری بدون جهت گیری حزبی و جناحی بوده و تقریباً جامعه روحانیت حاکم بر کشور بود. با این همه تفکر افراد به صورت منفرد، تا حد زیادی مستقل و متفاوت بود.
مرحوم حاج موسی سلیمی یک نماینده بدون سیاست بود لیکن تمایل شدیدی به سمت مرحوم احمدی میانجی داشت و لذا اگر اصرار بر کشف گرایش های ایشان هست، بایستی وی را متمایل به جامعه روحانیت دانست. حجه الاسلام حججی دگراندیشی بود که در قالب جامعه نمی گنجید و تمایلات چپ اندیشی داشت. برای همین بعدها حامی شدید خاتمی شد. مرحوم حکم الله پزشکی نماینده ای غیرسیاسی از بطن مردم بود که حدود یک سال هم فرماندار میانه بود.
او هیچ مراسم شخصی و دولتی را از دست نم یداد و برای بدرقه شهدا به تک تک روستاها می رفت. رای بالای مردم به او او در تاریخ میانه هرگز تکرار نشد.
مرحوم پزشکی بعد از ورود به مجلس میانه را فراموش کرد و هیچ کارنامه ای حاوی نمره بالای 10 به یادگار نگذاشت.
دوره های بعد از جنگ تحمیلی
بعد از وفات حضرت امام و پایان جنگ و آرامش سیاسی کشور، تفکرات سیاسی و اقتصادی قوت گرفت و مجلس در دوره چهارم با ورود تحصیل کردگان دانشگاهی تقویت شد. بسیاری از نمایندگان کارنامه مدیریتی داشتند و آشنا به مسایل بودند. نمونه آنها در میانه مهندسین هاشمی و قنبری بودند که تفکرات تکنوکراتی داشتند و فرزندان معنوی هاشمی رفسنجانی به حساب می آمدند. البته مهندس قنبری بیشتر کاری بود تا سیاسی، لیکن مهندس هاشمی به توجه به نزدیکی به هاشمی رفسنجانی، یک تکنوکرات حرفه ای بود. طوری که برای مجلس بعدی یعنی پنجم، همراه با کرباسچی و حسین مرعشی و ... جزو هسته اصلی شورای مرکزی حزب کارگزاران شد حزبی که از سال 74 شاید رقیب جدی نداشت. در دوره ششم با ظهور حزب قدرتمند مشارکت، معادلات سیاسی به هم ریخت و مهندس کیافر نماد یک نماینده مشارکتی و مهندس هاشمی نماد یک نماینده کارگزینی در مجلس ششم حضور داشتند. مهندس کیافر همراه با حدود 70 نماینده حاضر در مجلس ششم، برای دوره هفتم رد صلاحیت شد و دیگر قادر به حضور در مجلس نشد و در غیاب ایشان، راه برای دیگران بسیار هموار شد. در رقابت سال 82 برای ورود به مجلس هفتم، مردم میانه مهندس حسینی را مزدوج مهندس هاشمی کردند. مهندس میر بهلول حسینی از پرسنل سپاه پاسداران، تفکرات اصولگرایی داشت لیکن منطبق با هیچ حزب و تفکر اصولگرایی نبود. البته ایشان عضو حزب خاصی نبودند و تنها، تفکرات شخصی شان چنین سمت و سویی داشت. مهندس حسینی در رقاپت سال 82 که خاتمی رییس مردم بود، خود را "خاتمی میانه" مطرح کرد لیکن در آینده در دایره احمدی نژاد قرار گرفت که هیچ اشتراکی با دایره خاتمی نداشت.
مهندس هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری ابتدا از ناطق نوری حمایت می کرد لیکن با اعلام آمادگی خاتمی، دست از حمایت ناطق کشید و تا انتهای پیروزی خاتمی از ایشان حمایت کرد.
یکی از اعضای گروه در مورد مهندس هاشمی سوال کرد که آیا این قضیه صحت دارد که ایشان زمانی که اصلاحات حاکم بود، اصولگرا بود و زمانی که جریان نزدیک به اصولگرایان حاکم بودند گرایشات اصلاح طلبانه داشت؟
پاسخ مهندس نایبی به ایشان چنین بود:
ما در کشوری هستیم که هنوز حزب ها خیلی کم و همین احزاب اندک هم بسیار نزدیک به همند و به راحتی احزاب و افراد جابجا می شوند. به نوعی که یکی از پنج بنیانگذار جامعه روحانیت، سمبل تکنوکراتی می شود و ناطق نوری نماد اصولگرایی، الآن از نمادهای چپ می شود. حرف شما متین هست.
گرایش های نمایندگان با شرایط زمان ممکن است تغییر کند و حتی حزب هم تغییر فکر می دهد! در رشته خودمان مکانیک، سرعت متحرک را نسبت به جای ثابتی مثل زمین می سنجیم. وای به حالی که سرعت ماشین را نسبت به متغیری مثل قطار بسنجیم که خودش ثابت نیست.
یکی از حاضرین که خود را طرفدار مهندس هاشمی می دانست، ایشان را با تمام حسنات و خدمات خود کمتر اهل ریسک دانستند و در ترجیح ایشان به نفع شخصی یا حزبی خود به جای منافع مردم و میانه تردید داشتند و اظهار داشت انتظار از مهندس نائبی گرامی این است که برخلاف ایشان، همواره و در هر شرایطی مدافع مردم و منافع میانه باشند و تصور بنده نیز با توجه به سابقه و عقبه فکری ایشان، این است که چنین نیز خواهد بود.
در مجلس هشتم مقارن با دولت احمدی نژاد مهندس حاجی اصغری اصولگرا در کنار هاشمی اصلاح طلب وارد مجلس شد. مهندس حاج اصغری با این که از جانب اصولگرایان وارد مجلس نشد لیکن خود را اصولگرا نامید و تا آخر اصولگرا ماند.
مجلس نهم هم به دلیل اشراف مخاطبان به موضوع و عدم نیاز به تکرار مکررات نیازی به توضیح ندارد.
در نهایت در این زمینه سوال شد که چرخش دیدگاه گاه منعدد در نمایندگانی نظیر هاشمی، حسینی و مددی را چگونه نفسیر می کنید؟
پاسخ مهندس نایبی این بود که مهم این است که در کارنامه ای با نمرات بالا و پایین، معدل حسینی، اصولگرا، معدل مددی اصولگرا و معدل هاشمی اصلاح طلب است. چرخش ها به خاطر ناپایداری افراد و احزاب است.
به امید صلاح و اصلاح
سلیمان جمشیدی
26 شهریور 1394