نخستین بار که با این میوه در بسته های یک بارمصرف سلفون کشیده (شکل 1) برخورد کردم، آن را بسیار تند و بدبو دیدم (شکل 2) و متعجب بودم که اولاً چرا قیمت آن این قدر بالاست (هر قاچ حدود 200 گرمی، حدود 4 دلار) (شکل 3) و دوماًً چرا مردم بومی آن را در حد پرستش دوست دارند (شکل 4).
شکل 1) بسته بندی قسمتی گوشتی میوه خارگیل سلفون کشیده و آماده فروش
شکل 2) بسیاری مخصوصا مردم غیربومی از بوی این میوه بدشان می آید و حتی می توان گفت وحشت دارند.
شکل 3) خارگیل میوه ای نسبتاً گرانقیمت حتی در زادگاه خود (یک بسته حدود 50 هزار تومن)
شکل 4) مردم بومی آسیای جنوب شرقی این میوه را در حد پرستش دوست دارند و آن را پادشاه میوه ها می نامند.
به همین دلیل سال ها مزه این میوه را حتی نخواستم امتحان کنم. تا این که 4 سال پیش پس از این که همکارم یکی از آنها را از مردم بومی جزیره بالی اندونزی خرید (شکل 5) و همانجا چشید و از من خواست آن را امتحان کنم، بی نهایت آن را خوشمزه و خاص یافتم. تا این که اخیراً آن را در بازارهای تهران مشاهده کردم که ظاهراًً آن را از مالزی وارد می کردند و درصدد شدم تا مطلبی در این زمینه تهیه و منتشر کنم.
شکل 5) یک فروشنده میوه خارگیل اهل جزیره بالی، اندونزی
خارگیل نامی است که ایرانی ها روی میوه دوریَن durian پادشاه میوه های جنوب شرق آسیا (بیشتر مالزی، اندونزی و تایلند) گذاشته اند و برخی آن را دوریان نیز می نامند. علی رغم بوی زننده و بد، طعمی منحصر به فرد، خوشمزه، شیرین دارد و خوردن آن پُر از فایده و به واقع خوردن زیاد آن اعتیاد آور است. این میوه اندازه ای شبیه توپ فوتبال داشته و وزنی 1 تا 4 کیلوگرم دارد و پوست آن خاردار است (شکل 6). داخل پوست نسبتاً کلفت آن گوشتی سفید و شبیه خامه یا پنیرخامه ای دارد (شکل 7) و هسته های نسبتا بزرگ داخل آن وجود دارد (شکل 8).
شکل 6) میوه خارگیل تازه چیده شده از درخت، آماده انتقال و فروش
شکل 7) مغز گوشتی میوه خارگیل که ممکن است سفید، زرد و یا حتی قرمز باشد.
شکل 8) بذرهای (هسته) میوه خارگیل
به دلیل بوی بد آن بردن این میوه داخل هتل (شکل 9)، برخی اماکن عمومی (شکل 10)، اتوبوس (شکل 11) و هواپیما ممنوع بوده و جریمه نقدی دارد (شکل 12).
شکل 9) تابلوی هتل مبنی بر ممنوعیت خارگیل در هتل. در این تابلو نوشته شده که دورین در بین بومیان به پادشاه میوه ها شهرت دارد و به صورت فصلی رشد کرده و در بین محلی ها از محبوبیت خاصی برخوردار است.
شکل 10) ممنوعیت خارگیل و سیگار در یکی از اماکن عمومی کشورهای آسیای جنوب شرقی
شکل 11) ممنوعیت دورین در اتوبوس شهری (MRT) در ژاپن
شکل 12) جریمه نقدی سنگین برای به همراه داشتن دورین
این میوه حاوی مقدار بالایی از قند، ویتامین، پتاسیم، کلسیم، منگنز، مس، اسید آمینه است و منبع خوبی از چربی، کربوهیدرات، پروتئین و مقوی و انرژی زاست. ولی به علت داشتن انرژی و قند زیاد مصرف بیش از حد آن توصیه نمی شود. این میوه سرشار از اسید فولیک و ویتامین B9 است و سلول های قرمز خون تولید می کند برای مبتلایان به کم خونی است. برای سلامت پوست خوب است و پوست آن سرشار از ویتامین C و در پیشگیری از پیری و چروک پوست موثر است. ویتامین ها ی موجود در آن به عنوان یک آنتی اکسیدان از سلول های پوست محافظت می کند. برای استخوان ها و مفاصل مفید است. پتاسیم و کلسیم آن برای حفظ سلامت استخوان، از جمله سلامت مفاصل مانند زانوها، پنجه و غیره مفید است. برای تنظیم فشار خون بسیار عالی است. محتوای مس در میوه دورین خوب در حفظ تیروئید سالم است. از آنجا که این میوه حاوی ویتامین B1، است برای کنترل اشتها خوب است. این میوه شامل ویتامین B2 است که از میگرن پیشگیری می کند. میوه دورین به دلیل داشتن ویتامینB6 برای از بین بردن استرس و افسردگی و حفظ سلامت دندان و دهان مفید است.
مصرف این میوه برای خانم های باردار و افرادی که فشار خون بالا دارند مضر است. خوردن این میوه به همراه قهوه توصیه نمی شود زیرا ایجاد سوءهاضمه می کند. داروی کم خونی است.
در سنگاپور یک ساختمان بسیار زیبا و معروف تئاتر به نام Esplanade به شکل دورین ساخته شده است (شکل 12). هم‌چنین جاکارتا پایتخت اندونزی به نام «دوریان بزرگ» نامیده می‌شود و بسیاری دیگر از کاربردهای این‌چنینی که نشان از اهمیت این میوه برای مردم منطقه دارد.
شکل 12) ساختمان زیبای تئاتر Esplanade ویژه برگزاری مراسم و کنسرت ها در سنگاپور به شکل میوه خارگیل
تمامی این ویژگی‌ها انسان را ترغیب می‌کند که برای یک بار هم که شده این میوه را امتحان کند. به یک بار امتحان می‌ارزد شاید خاطرخواهش شدید.
