پوپولیسم چیست و پوپولیست کیست؟
"پوپولیسم" مفهوم غریب و اساساً ناملموس و به نحو آزاردهنده ای دشوار است. برای گروهی از مردم پرمعنا و برای عده ای بی معنا و برای نخبگان موضوعی است گیرا و جذاب و هم پدیده ای نفرت انگیز و هم خطرناک. پوپولیسم ابزار ترقی خواهان، مرتجعان، دمکرات ها، خودکامگان چپ و راست بوده است. پوپولیسم هم علت و هم معلول جامعه توده ای و بیانگر مخالفت با چندگانگی و تأیید یکپارچگی در مقابل تمایزات اجتماعی است. پوپولیسم در اصل به عنوان مجموعه ای از اندیشه ها و با سیاست به ویژه سیاست های مردم سالارانه به طور بنیادی ناسازگار است. برخی معتقدند که پوپولیسم به معنای پایبندی به مردم (مردم باوری) است و با دور زدن احزاب و دنباله روی از رهبران، آگاهانه می کوشد تا سادگی و صراحت مردم عادی را به ساختارهای ساده و سرراست بدل کند. نهادهای سیاسی را فاسد و فاقد خرد و شعور و خرد و شعور را در اراده مردم می داند. جستجو برای یافتن قالبی کامل و مناسب برای پوپولیسم خیالی و نامطلوب است چون نمونه ها و سبک و سیاق ها اساساً با هم متفاوتند؛ تا جایی که استادان و نویسندگان علوم سیاسی در یافتن هستۀ اصلی پوپولیسم دربرگیرنده تمام اشکال متنوع آن، به این نتیجه قطعی رسیده اند که پوپولیسم مفهومی روشن و تعریف جامع و کاملی ندارد ولی برای ما درک درست پوپولیسم ضروری است و ناگزیر باید در راه شناخت این مقوله قدم بگذاریم. با فهم و شناخت پوپولیست ها می توان با یکی از خطرناک¬ترین چالش ها مقابل دولت های تحول خواه ایستادگی کرد. برای درک عمومی تر و شناخت اولیه و سرسری از پوپولیسم چندین مشخصه و مختصاتی از پوپولیست ها ارایه می شود:
1 – پوپولیست یک سر و هزار سودا دارد.
2 – در دوران پرهیاهوی نیروهای موافق و مخالف تغییر، زاده و همدم راست افراطی بوده است.
3 – پوپولیست تعهدی در برابر ارزش های بنیادین مثل اخلاق، صداقت، آزادی، برابری و عدالت اجتماعی ندارد.
4 – با طیف وسیعی از مواضع سیاسی جور در می آید.
5 – برنامه هایش بیش از حد عامیانه و مورد علاقه گروه های ناجور است.
6 – اخلاق زده است، ضد روشنگری، ضد تثبیت و قادر به انجام خشونتی مختصر است.
7 – از تکنولوژی بیزار است، حسرت گذشته را دارد به این معنا که در صدد برگرداندن ارزش های کهنه به جهان معاصر است.
8 – غیرسیاسی است به این معنا که به نهادها و تشکل های سیاسی پایدار علاقمند نیست.
9 – بیش از این که به کشور باور داشته باشد به جامعه کوچک خود اعتقاد دارد و تأثیرپذیر ویژگی های محیط خود می باشد.
10 – ستایشگر مردم است و این که چه کسی هستند. چه کسی نیستند و چگونه هستند و مهمتر از همه چه تعداد هستند برای آنها موضوع مهمی است.
11 – غالباً از آن چه نیستند بیشتر مطمئن اند تا این که چه هستند.
12 – مدافعینش روز به روز بر غیرعقلانی و غیرمنطقی و دروغین بودن وعده هایش پی می برند و از وی فاصله می گیرند.
13 – به جای ریشه یابی و علت یابی معضلات جامعه با مردم ناراضی همراه می شوند و احساسات و حب و بغض های آنها را علیه اقشار و افراد توانا و مؤثر و سازنده تحریک می کنند.
14 – دُن کیشوت وار با کاروان ترقی مبارزه می کنند و رابین هودوار تقسیم ثروت می کنند.
15 – و مهمتر آن که یک پوپولیست هیچ گاه خود را "عوام فریب" نمی داند.
16 - .....
