برترین‌ها- آرمان رمضانی: جنگ اوکراین و روسیه در کنار تمام تاثیراتش بر شرایط منطقه و جهان، تعریفی جدید برای عبارت جنگ مدرن ارائه داد. جنگی که به قیمت از دست رفتن زندگی انسان‌هایی بی‌گناه به محلی برای آزمودن برخی از مدرن‌ترین تسلیحات نظامی چه در زمینه تهاجم و چه در زمینه دفاع  تبدیل شد. در این مقاله استفاده وسیع ارتش اوکراین از ربات‌های زمینی مرور شده و در کنار آن به تاثیر وقایع جنگ اوکراین بر استراتژی‌های نظامی پرداختیم. وسایل نقلیه بدون سرنشینی که به پهپادهای زمینی هم مشهور هستند و نه تنها به ابزاری کارآمد در خط مقدم جبهه‌های نبرد تبدیل شده‌اند بلکه آینده نبردهای روی کره زمین را به خوبی نمایش می‌دهند.

اوکراین در جنگ با روسیه در سطحی وسیع و البته به شکلی نوآورانه از ربات‌های زمینی استفاده می‌کند، ربات‌هایی که به گفته مقامات اوکراینی دقیقا شبیه به لِگو سرهم می‌شوند و به این ترتیب می‌توان با ایجاد تغییراتی از این ربات‌ها برای اهداف متفاوتی استفاده کرد. وسایل نقلیه بدون سرنشینی که با تغییراتی جزئی آماده انجام ماموریت‌های متنوعی چون جابجایی مصدوم، حمل مهمات و سلاح، انجام عملیات شناسایی و حتی ماموریت‌های تهاجمی خواهند شد.

گردان گرگ‌های داوینچی

اولِکساندر یابچانکا، رئیس تشکیلات رباتیک اوکراین می‌گوید تشکیلات تحت رهبری او ربات‌های متنوع و متفاوتی ندارد و در عوض آن‌ها همین ربات‌ها را برای اهداف مختلف، به شکلی متفاوت سرهم می‌کنند و به این ترتیب ربات‌ها آماده پاسخ دادن به نیازهای خاص و مشخص می‌شوند. یابچانکا به عنوان رئیس گردان گرگ‌های داوینچی ادامه می‌دهد:"ممکن است یک کپسول روی ربات سوار کنیم و به این ترتیب ربات آماده انتقال یک سرباز زخمی به منطقه‌ای امن می‌شود و احتمال دارد اندکی بعد در همان روز به نابود کردن مواضع دشمنان روسی نیاز داشته باشیم. در آن صورت با سوار کردن یک بمب روی ربات و هدایت آن به سمت مواضع دشمن، درحقیقت ماشین انتقال سربازمان را به یک جنگنده کامیکازه(انتحاری) تبدیل کرده‌ایم."

یابچانکا در ادامه صحبت‌هایش تطبیق‌پذیری این درون‌ها یا پهپادهای زمینی را تحسین می‌کند و توضیح می‌دهد برای  سرهم کردن و تغییر دادن این ابزار پیشرفته نیاز به یک متخصص رباتیک نیست و سربازان اوکراینی در صحنه نبرد می‌توانند ربات‌ها را با توجه به نیازهایشان در لحظه تغییر دهند.

یابچانکا می‌گوید:"همه ما لِگو را به یاد می‌آوریم و کودکی اغلب ما به بازی با کیت‌های مختلف لگو گذشت. سرهم کردن این پهپادهای زمینی از صفر یا ایجاد تغییر در آن بسیار شبیه به بازی با کیت‌های لگو است."

رئیس گردان گرگ‌های داوینچی به اهمیت بهره بردن از این پهپادهای زمینی چندکاره در پیشبرد اهداف اوکراین در دفاع در برابر روسیه اشاره می‌کند:"جبهه‌های نبرد در دوران ما بسیار با گذشته متفاوت شده است. حالا تاکتیک‌ها و حتی تکنولوژی‌ها مرتبا در حال تغییر هستند و ارتشی برنده خواهد بود که بتواند خودش را در لحظه با هر شرایط غیر قابل پیشبینی تطبیق دهد و در تطبیق با شرایط بسیار چابک عمل کند."

D-۲۱؛ ربات‌هایی با رمز وفق پذیری

وادیم یانیک، مدیرعامل گروه صنعتی FRDM، گروه سازنده ربات‌های D-21 بر توانایی این ربات‌ها در سازگاری با هر شرایطی تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد:"قدرت D-21 در سازگار شدن با هر شرایطی، برتری کلیدی این پهپاد زمینی نسبت به محصولات مشابه است."

ربات‌هایی که بدون به خطر انداختن سلامتی نیروهای انسانی، قادر به انجام طیف وسیعی از ماموریت‌هاست. این ماموریت‌ها می‌تواند شامل حمل و جابجایی بار برای نمونه مهمات در شرایط سخت مثلا زیر آتش سنگین دشمن شود و در موقعیتی دیگر می‌تواند مانند یک آمبولانس اضطراری سربازان زخمی را به نقاط امن انتقال دهد.  جالب است بدانید از D-21 همچنین می‌توان به عنوان پایه‌‌ای برای سلاح‌های سنگین استفاده کرد و ارتش اوکراین می‌تواند سلاح‌های خاصی را روی این ربات سوار کند.

یانیک ادامه می‌دهد:"قدرت سازگاری این ربات درحقیقت به سربازان این امکان را می‌دهد تا با سرعتی قابل توجه پلتفرم پایه ربات را باتوجه به نیازهای لحظه‌ای کامل کنند و از آن برای پیشبرد تاکتیک‌هایشان بهره ببرند."

کمپانی تحت رهبری یانیک البته باتوجه به نیازهای ارتش اوکراین دست به تولید نمونه تغییریافته‌ای از این ربات هم زده است. ربات جدید با نام D-21-12R درواقع نسخه رزمی D-21 است و خصوصیت مهم آن توانایی شلیک در حین حرکت بین موقعیت‌های مکانی مختلف است. یانیک در توضیح این نسخه جدید اضافه کرده که قرار است این مدل به زودی مجهز به سلاح نارنک‌انداز هم بشود.

"به نظر من تولید این نسخه جدید راه را حتی برای ساختن نمونه‌هایی با قابلیت وفق‌پذیری بسیار بالاتری نسبت به D-21 یا D-21-12R باز می‌کند. به بیان دیگر کمپانی ما فقط یک محصول نهایی را پیشنهاد نمی‌کند. ما در حال پیشنهاد یک ابزار هستیم. ابزاری که با توجه به نیازهای واقعی جبهه‌های جنگ و خط مقدم طراحی شده و با توانایی سازگاری بالا ساخته شده تا این نیازها را برطرف کند."

THeMIS؛  ابزاری سودمند در دست سربازانی خلاق

اما این ربات‌های ساخت اوکراین تنها ربات‌های استفاده شده از طرف ارتش اوکراین نیست و ارتش این کشور از محصولات یک کمپانی رباتیک اهل کشور استونی هم بهره می‌برد. گروه رباتیک میلرِم سازنده ربات‌های THeMIS است. کمپانی میلرم ربات‌های استفاده شده از طرف ارتش اوکراین را این‌گونه توصیف می‌کند:"ربات‌های THeMIS درواقع یک پلتفرمِ دفاعیِ پیشرفته و چندمنظوره است که برای انجام ماموریت‌های متنوعی طراحی شده است."

کمپانی میلرِم اضافه می‌کند:"بدنه خاص و طراحی چندمنظوره این محصول به مشتری اجازه می‌دهد ربات را با توجه به نیازهایش تغییر دهد. با تغییراتی جزئی ربات‌های THeMIS توانایی انجام طیف گسترده‌ای از ماموریت‌ها از جمع‌آوری اطلاعات گرفته تا جابجایی مهمات و تخلیه سربازان را خواهد داشت. این محصول همچنین توانایی تبدیل شدن به پلتفرمی برای مجهز شدن با انواع سلاح‌های سنگین با توجه به نیاز سربازان را دارد."

کولدار وارسی، بنیانگذار و مدیرعامل کمپانی ویلرم در ادامه این مصاحبه اضافه می‌کند که هیچ مرزی برای استفاده خلاقانه از این محصول وجود ندارد و کاربردهای خلاقانه این ربات در خط مقدم نبرد بسیار فراتر از کاربردهای ذکرشده خواهد بود. وارسی به عنوان مثال گفت که سربازان اوکراینی تا همین امروز از تکنولوژی ما به اشکالی بهره برده‌اند که حتی به ذهن طراحان و سازندگان این ربات هم نرسیده بود."سربازان اوکراینی به شدت خلاق هستند و آن‌ها متخصص این هستند که از هر وسیله‌ای تا جای ممکن و برای اهداف متفاوت استفاده کنند."

گونه‌ای جدید از جنگ‌افزار

حقیقت این است که استفاده از ربات‌های زمینی برای متخصصان نظامی ناشناخته و عجیب نبود اما سطح گسترده استفاده از این تکنولوژی در جنگ اوکراین و البته کاربردهای فراوان و پیشبینی نشده آن باعث شده توجه بسیاری به این زمینه دوباره جلب شود و بسیاری از کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که شاید در تخمین پتانسیل این تکنولوژی در جبهه‌های نبرد دچار اشتباه شده‌اند. تعداد متعدد کمپانی‌هایی که با تغییرات سریع در خط تولید شروع به تولید انواع مختلفی از این ربات‌ها کرده‌اند هم همین موضوع را ثابت می‌کند.

یکی از دیگر قابلیت‌های مهم ربات‌های زمینی که در جنگ اوکراین مشخص شد توانایی این تکنولوژی در خنثی کردن برتری دشمن در تعداد نیروهای پیاده است. برای نمونه تعداد سربازها و نیروهای پیاده ارتش روسیه بسیار بیشتر از ارتش اوکراین است و با این وجود ارتش اوکراین با بهره بردن از این ربات‌ها توانسته تا حد قابل قبولی این تفاوت را جبران کند. البته قابل ذکر است که حالا ارتش روسیه هم در حال کار بر روند تولید نسخه روسی از این ربات‌هاست.

جنگ اوکراین به تمام دنیا نشان داد با وجود دسترسی کشورها به ابزارهایی چون هوش مصنوعی و دیگر تکنولوژی‌های مدرن، نوآوری در جبهه‌های نبرد به سطحی غیرقابل پیشبینی رسیده و حالا تمام ارتش‌ها به صورت مداوم به سمت قدرت بیشتر و البته کاهش نقش انسان‌ها به نفع تکنولوژی رباتیک می‌روند.

یابچانکا و گردان تحت رهبری‌اش نمونه قابل ذکری از این خلاقیت در خط مقدم هستند. رهبر گردان گرگ‌های داوینچی می‌گوید سربازانش به صورت مداوم در حال "ور رفتن"، تصحیح و بهتر  کردن این ربات‌های زمینی هستند و به گفته او این سربازان در بسیاری از مواقع برای عملی کردن این خلاقیت‌ها در زیر آتش نیروهای روسی  با طراحان و مهندسان سازنده این ربات‌ها  تماس تصویری می‌گیرند.

خلاقیت و تغییر و تحول مداومی که نمونه‌اش را در دیگر زمینه برجسته شده در جنگ اوکراین یعنی استفاده از پهپادها هم دیده بودیم. بسیاری از طراحان و سازندگان مدل‌های مختلف پهپادهای استفاده شده از طرف نیروهای اوکراینی تاکید کرده بودند که به صورت مداوم با سربازان اوکراینی چه از طریق پیام متنی و چه از طریق تماس تصویری و فیس‌تایم در ارتباط هستند و این پهپادها با این ارتباط مداوم، مستمرا در حال بهتر شدن و بهتر شدن هستند.

و ماهیت جنگ دچار تغییر می‌شود

یانیک، مدیر گروه FRDM ضمن تایید این روند یعنی به روز شدن مداوم ربات‌ها براساس فیدبک و نظرات سربازان اوکراینی اضافه می‌کند:"عمر محصولات مختلف نظامی در این جنگ به طرز قابل توجهی کوتاه شده است. محصولی که یک ماه پیش برگ برنده‌ای در جبهه نبرد به حساب می‌آمد امروز کاملا منسوخ و بلااستفاده است. این شرایط باعث شده طراحان و مهندسان مجبور به کار تحت شرایطی شوند که به هیچ‌وجه به آن عادت ندارند."

یانیک همچنین به نکته جالبی درباره کمپانی‌های تولیدکننده اشاره می‌کند:"در گذشته کمپانی‌های تولید محصولات اینچنینی برای نمونه دو سال را صرف توسعه یک محصول می‌کردند. در این شرایط اما ریسک بزرگی وجود دارد که بعد از صرف چنین زمانی آیا محصول شما هنوز با توجه به شرایط متغیر جبهه‌های جنگ خواهانی دارد یا به محصول و تکنولوژی منسوخ شده‌ای تبدیل شده است.""

"در گذشته کمپانی‌هایی موفق می‌شدند که برنامه طولانی‌مدت موفق‌تری داشتند اما در این شرایط فقط آن‌هایی پیروز خواهند بود که خودشان و تشکیلاتشان سریع‌تر با شرایط سازگار می‌شوند و همین سرعت سازگار شدن است که چه در بازار و چه در جبهه نبرد برنده را تعیین می‌کند."