چند روز پیش خبری در صدای میانه منتشر شد مبنی بر ثبت ۱۲ اثر ناملموس آذربایجان شرقی در فهرست آثار ملی که در بین آنها یک اسم مورد توجه قرار نگرفته بود و آن هم "آشیق سلجوق شهبازی" بود.
به گزارش صدای میانه ،محمد فتحی سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی از ثبت «عاشیق سلجوق شهبازی» به عنوان «گنجینه زنده بشری در موسیقی ایرانی» در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره‌کاران) خبرداد.
' آشیق سلجوق شهبازی ' از هنرمندان بنام و مشهور موسیقی آشیقی آذربایجان است که در کنار استاد ابراهیم قنبری مهر و استاد محمد اسماعیلی به عنوان سه تن از نامداران موسیقی کشور به عنوان گنجینه زنده بشری در موسیقی ایرانی در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره کاران) جای گرفته اند.
بیوگرافی کامل
وی به سال 1341 در روستای آغجه قیشلاق شهرستان میانه متولد شده و خالق، شاعر، آهنگساز و نوازنده ماهر موسیقی آشیقی است که خانه ایران آشیقلاری را بنیان نهاده است.
با اینکه کسی آگاه نبود که این کودک آیندهای سرشار از فرهنگ وهنر شاعری ونواختن ساز وخواننده اشعار پر محتوای خویش خواهند بود وخود نیز بیخبر از این آینده درخشان در گهواره ای خویش آهنگ لالایی را بر گوش میشنید بعد از تولد. پدر بزرگوارشان نام کودک را فرهنگ نامگذاری کردند ولی اطرافیان و اقوام به اختصار (فران) نامیدند.
چه بسا که فرهنگ روزی خواهد توانست بار فرهنگ و هنری را بر دوش هواهد کشید که دور از فکر و اندیشه بسیاری بود . پدر گرامی فرهنگ برای ادامه زندگی وبه خاطر امکانات شهری تصمیم گرفتند به شهر پایتختی تهران مهاجرت نمایند و زندگی پر مهرشان را ادامه دادند.
طی این سالهای متوالی اتصال هنری فرهنگ با شنیدن صدای ساز و آواز عاشیقی از یک مغازهای در مسیر خانه شان رنگ وروی زیبایی از سر شوق به وی بخشید گویی گمشده اش را پیدا کرده است وخیلی سریع شیفته و مجذوب این نواختن شد . و بنا به توصیف اهالی محل در مورد تبحر استاد " عاشیق عوض " فرهنگ با اشتیاق خواست روزی با ایشان ملاقاتی داشته باشد . فردای آنروز با نشانه هایی که در دست داشت استاد عاشیق عوض را در محله امام زاده حسن تهران ملاقات نمود .وبعد از سلام واحوالپرسی خیلی ساده و بدون تشریفات فرهنگ رو به استاد کرد وگفت : میخواهم عاشیق شوم. این جمله را مکرر تکرار کردند.
از آنجایی که پدر عزیز فرهنگ از ساز نواختن وخواندن عاشیقها زیاد خوشش نمیامد راه را بر فرهنگ سخت تر کرده بود. حالا این گوی واین میدان و فرهنگ به پدرش می اندیشید و این مشکل را به استاد عوض فرمودند . میخواهم یاد بگیرم به شکلی که پدرم از من نرنجد چون احترامش برایم از همه چیز واجب تر است وپرسید میشود راهی پیدا کرد ؟ استاد عوض فرمودند ترجیح میدهم در ابتدا کیفیت صدایت را بسنجم. از این رو بود که استاد آهنگی را نواخت و فرهنگ برای اولین بار با استاد همراه شد و به دلیل استعداد ذاتی وی خیلی سریعتر از آنچه استادش فکر میکرد پیش رفت ومورد پذیرش استاد عوض واقع شد .
استاد تصمیم گرفت از آنچه روزی دارد بر وی عطا کند وتربیتش کند و در همان لحظه رو به فرهنگ کرد وفرمود " پسرم "مغازه من از این لحظه به بعد در اختیار تو خواهد بود. هر زمان فرصت داشتید میتوانید بیایید . من برای تو تعلیم میدهم ساختن ساز و نواختن آنرا تو لایق یادگیری این هنر هستی من شور وذوق نواختن را که در وجودت زبانه میکشد میبینم دستانت را میگیرم وتعلیمت میدهم . چنین شد که حمایتی دلگرمانه فرهنگ را بیش از قبل تشویق به یاد گیری کرد. به یادگیری هنری بی انتها که تا میروی عشق است وعشق !!!! استاد عاشیق عوض در میان سخنانشان فرمودند فرهنگ، شما نیاز به هزینه کردن ساز نداری! من ساز در اختیارت میگذارم. و استاد تذکر دادند که کسی از این یادگیری هنرش خبردار نشود تا ببینیم چه خواهد شد .
آن زمان که هنرمندی بزرگ ونامدار شدی خود به خود همه خواهند فهمید . استاد عوض فرمود: پسرم این مشکل را زمان حل خواهد کرد. پس تا میتوانی صبر پیشه کن و توکلت بر خدا باشد که او تنها کسی هست که میتواند پرده بر اسرارت بگذارد و خود هنر شما را رونمایی کند.
فرهنگ که تشنه هنر بود بدون اتلاف وقت هر روز پای پیاده بیش از ده کیلومترراه پیموده به خدمت استاد شرفیاب میشد. و روزها سپری میشد تا اینکه توانست بعد از چهار سال تمرین و یادگیری موسیقی و ادبیات عاشیقی هنوز پدر بی اطلاع میباشند. در همین راستا بود که سال 1361 فرا رسید و فرهنگ باید عازم خدمت سربازی میگشتند واز استاد عوض به مدت دو سال خدمت مرخصی گرفته و راهی پاسداری از میهن عزیز شدند پس از اتمام خدمت سربازی بی صبرانه به سوی مغازه استادش شتافت اما دیر شده بود. عاشیق عوض چشم از دنیا بسته بود روحش شاد ویادش گرامی .
فرهنگ سخت در غم فراقش اشکها ریخت واندوهگین شد وبه یاد خاطرههای خوشی که با استادش داشت گاهی لبخندی بر لبانش می نشست تا اینکه برای ادامه هنرش روانه مکتب عاشیق حسین اسدی شد وبا ایشان آشنا شد. و از مهارت های استاد بهره مند گردید وتجاربی کسب کردندو مدتی از محضر. استاد سازبند قارا علی، جمشید عبدی ، حسن غفاری ، یداله عیوض پور و برادران فرخ و چنگیزمهدی پورها استید زیادی بهرمند شد. پس از سالها پدر عزیزشان به هنر پسرش فرهنگ پی برد و فرهنگ مایه افتخار پدر گردیدند . از دوران نوجوانی فرهنگ هم اکنون شخصیت ذاتی و خونگرمی و ابراز همدردی با ملتش تا اونجایی رسید که پروفسور حسین محمد زاده صدیق متخلص به دوزگون خطاب به فرهنگ شهبازی چنین فرمودند :عاشیق شما با سن کمتان کارهای فرهنگی ماندگاری از خود بجا میزاری که مردم شما را از صمیم قلب دوست دارند و زمانی که مردم شما را به مجلسی دعوت میکنند خصوصاّ با دانشجویانی که من با آنها تر تماسم در اکثر همایشهای آنها شرکت میکنید و با هنرنمایی خود دل همه آنهارا بدست گرفتی بنابر این من بر داشتن عاشیق چون شما در جامعهام میبالم وافتخار میکنم وبرای تشکر وقدردانی از زحمات بیکرانتان شما را عاشیق ملی آذربایجان معرفی میکنم و به "عاشیق سلجوق" متخلص می نامم درود بر شما.
عاشیق سلجوق در سال 1367 به ساخت و آموزش سازپرداخت و طولی نکشید که به عنوان عاشیقی متحبر در مجالس عروسی و جشنها وجشنواره ها حضور بهم رسانیدند . پس از دو سال فعالیت هنری در ایران و جمهوری آذربایجان توانستند شهرت اصیلی را کسب نمایند ودر این ضمینه شاگردانی تربیت کردند که خودشان اساتیدی نامدار وبزرگ گردیدند و در گرو همین تعالیم استاد سلجوق گروه در همین امر تشکیل دادند و در ساخت سازهای اصیل نیز مهارتهایی نیز کسب نمودند . از دستاوردهای هنری ایشان به نقاط ذیل میتوان اشاره کرد :
1- تشکیل گروهی " آذربایجان عاشیقلاری" (عاشیقها آذربایجان ) در سال 1367 که بعد از چهار سال این گروه بنام " دده قور قود عاشیقلاری " ( عاشیقهای دده قور قود ) تغییر نام داده شد . واین نقطه عطفی بود که در کارنامه هنری عاشیق سلجوق شهبازی به ثبت رسید.
عاشیق سلجوق در سال 1992 میلادی در سفر به شهر گنجه توانستند افتخار کسب دیپلم عاشیقها را به خود اختصاص بدهند و چهره ی شناخته تری را ایفا نمایند.
عاشیقهای دده قورقود به رهبری عاشیق سلجوق در سال 2010 میلادی با دعوت رسمی وزیر فرهنگ وتوریزم جمهوری آذربایجان در نخستین فستیوال بین المللی عاشیقها به نمایندگی از عاشیقهای ایران شرکت کردند.
در سال 2014 میلادی نیز در دومین فستیوال بین المللی عاشیقها در جمهوری آذربایجان عاشیقهای دده قورقود از ایران عزیزمان افتخاری مجدد را کسب نمودند. و همچنین در مراسم اختتامیه این فستیوال بارزترین نوازندگان از کشورهای شرکت کننده با اجرای آهنگی که شعر وتنظیم آنها توسط استاد شهبازی به انجام رسید و کار گروهی با شکوهی را به عرصه نمایش گزاردند و جای بسی افتخار شد که مورد پسند مسئولین وهنرمندان بارز واقع گردید. و دها افتخارات و دیپلم های هنری نیز از وطن عزیز و هم از خارج از کشور اخذ نمودند .
استاد شهبازی در داخل میهنمان فعالیت های ایثار گرانه ای نیز اعمال کردند . وی پس از تشکیل گروه "دده قورقود عاشیقلاری " در سال 1371 باتلاش فراوان درخواست مجوز پخش موسیقی عاشیقی از طریق رادیو و تلویزیون ایران کشور عزیزمان را با موفقیت اخذ نمودند . در ثمره این مجوز ایشان توانستند به مدت هفت سال با اجرای آهنگهای عاشیقی در رادیو تهران ساعات لذت بخشی را برای هم میهنان عزیز وتمامی علاقه مندان به ارمفان آوردند .
عاشیق سلجوق شهبازی برای مستحکم و گسترده نمودن این هنر ارزشمند اصیل و آهنگهای زیبا وخاطره انگیز عاشیقی همت مضائف گماردند .
عاشیق سلجوق شهبازی در سال 1390 موفقیتی دیگر تحت عنوان نماینده عاشیقهای ایران در خانه موسیقی برگزیده شدند و پنج سال عضو هئیت مدیره کانون نوازندگان خانه موسیقی ایران بودند.
دریافت لوح تقدیر و جوایزی نفیس از سوی مدیر کل محترم دفتر موسیقی و وزارت ارشاد به مناسبت کسب مقام دوم گروه نوازی در سال 1390مکرر توانستند افتخاراتی را به ارمغان آورند . درکتاب زندگی هنری عاشیق شهبازی برگ های درخشان و پر محتوا وافتخار آمیزی را میتوانید ورق بزنید.
تجلیل سازمان تبلیغات اسلامی در لرستان از این بزرگوار به پاس سالها خدمات ارزنده هنری و همچنین مفتخر بودن به مقام هنرمند نمونه یکی از برگ های ماندگار میباشد . با وجود آنکه عاشیق های ایران عزیز سالها بود که حافظان موسیقی فولکلو درجه یک بودند اما هیچ تشکل منسجمی نداشتند .پس از چهار سال پی گیری های مداوم وبا تلاش وهمت واستقامت استاد شهبازی اتحادیه عاشیقها با نام "خانه ایران عاشیقلاری " ( عاشیقلار بیرلیی ) مجوز فعالیت رسمی در این ضمینه را اخذ نمایند . ونام عاشیق سلجوق شهبازی به عنوان بنیانگذار خانه عاشیقهای ایران برای ابد در دفتر تاریخ ادبیات به ثبت رسید وماندگار شد .
تالیفات هنری
در سال 1384 اولین مجموعه اشعارشان با نام " ائل سسی" (صدای مردم ) منتشر گردید . همچنین در سال 1387 دومین کتاب شعرش را بامقدمه ظلیم خان یعقوب که شاعر مردمی آذربایجان بودند و رئیس عاشیقهای جمهوری آذربایجان تحت عنوان "تپه دن دیرناغا آذربایجانام " ( سر تا پا آذربایجان هستم ) روانه بازار کتاب گردید .
شیق شهبازی که خالق شعر مستعد هستند در سال 1390 سومین کتاب خود را تحت عنوان " عاشیق داستانلاری " ( داستانهای عاشیقها ) منتشر نمودند. وسپس در سال 1393 با انتشار دو کتاب دیگر به نام های "عاشیق ادبیاتی " ( ادبیات عاشیق ) و دیگری مجموعه ی شعر "عاشیق گوردیون چاغیرار" (عاشیق برداشت خود را از دیگران بیان میکند) سال پر کار مشقت باری را با موفقیت به پایان رسانید . شایان به ذکر است که استاد شهبازی به زودی کتاب داستان "دده قربانی " را تنظیم و روانه نشر و بازار خواهد نمود.
عاشیق سلجوق شهبازی خالق هشت آهنگ کلاسیک عاشیقی ( هاوا ) به نام های ذیل میباشد که در پرونده هنری ایشان می درخشند.
1- شهبازی دوبیتیسی.
2- شهبازی گارایلیسی.
3- شهبازینین حاق دیوانیسی.
4- شهبازینین بایاتیسی.
5- شهبازینین بایاتی لایلا.
6- شهبازی دوشه مسی.
7- شهبازی کوراوغلوسو.
8- شهبازنین ضربی دیوانی سی
