ایجاد باغات ایستاده انگور در مناطقی از میانه

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، سعدالله اسکندری ظهر امروز در جلسه کارگروه خشکسالی، سرمازدگی و مخاطرات کشاورزی اظهار کرد: با توجه به محدودیت منابع آب و خاک همچنین عدم امکان توسعه سطح باغات برای افزایش میزان تولید محصولات باغی و به دلیل افزایش هزینه‌های کارگری و هزینه‌های جانبی، سمت و سوی فعالیت‌ها از توسعه سطح باغات به اصلاح باغات موجود و بهبود روش‌های داشت و برداشت سوق داده شده است.

وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی استان انگور است، افزود: آذربایجان‌شرقی با 23 هزار و 500 هکتار سطح زیرکشت انگور، بیش از یک پنجم سطح زیرکشت کل باغات و یک سوم تولید محصولات باغی استان را به خود اختصاص داده که از نظر میزان تولید بعد از سیب، انگور دومین محصول عمده استان محسوب می‌شود.

اسکندری با بیان اینکه در نظر داریم در دو برنامه پنج ساله بیش از 90 درصد تاکستان‌های موجود از حالت سنتی (قانا) به روسیمی تبدیل شوند، گفت: هم‌اکنون بیش از 800 هکتار از تاکستان‌های استان به حالت روسیمی است.

وی تصریح کرد: از مجموع 290 هزار هکتار از باغات انگور کشور، آذربایجان‌شرقی با حدود 7.6 درصد سطح زیرکشت باغات انگور رتبه چهارم و از نظر تولید محصول رتبه سوم تولید انگور را در سطح کشور دارد.

اسکندری اظهار کرد: انگور یکی از محصولات ارزآور در کشور بوده و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی در استان حرف اول را بزند.

وی افزود: امکان اشتغالزایی برای مردم چه مستقیماً در تاکستان‌ها و چه در کارخانه‌های فرآوری و صادرات از سایر مزیت‌های نسبی موکاری است.

اسکندری با بیان اینکه سرمایه‌گذاری‌های زیادی در استان در امر احداث کارگاه‌ها و کارخانجات تبدیلی و بسته‌بندی صورت گرفته است، گفت: از جمله آنها می‌توان به کارخانه‌های آبمیوه‌گیری، کنسانتره، تولید و بسته‌بندی کشمش اشاره کرد که به توانمندی‌های استان در تولید این محصول افزوده است.

وی، عدم امکان استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی، افزایش هزینه‌های کارگری، راندمان پایین عملکرد به علت تراکم کاشت کم و آشنا نبودن باغداران به مسائلی همچون هرس، بالا بودن هزینه‌های تولید ناشی از سیستم‌های کشت مرسوم و انجام برخی کارهای زائد و چه بسا مضر، هزینه سنگین بیل‌زنی پشته‌ها که 50 درصد هزینه‌ها را شامل می‌شود را از معایب و مشکلات سیستم‌های سنتی تاک‌داری عنوان کرد.

اسکندری افزود: پایین بودن عمر اقتصادی تاکستان‌های سنتی به علت وجود اسکلت‌های طویل و نیز وجود زخم‌های متعدد در روی اسکلت، پایین بودن کیفیت و کمیت محصول به علت عدم نفوذ نور و حرارت کافی در جهت شمالی پشته‌ها و افت شدید تولید و کاهش کیفیت محصول در صورت وقوع بارندگی در زمان رسیدن میوه از دیگر معایب کشت سنتی انگور محسوب می‌شود.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه استفاده از سیستم آبیاری غرقابی در کشت سنتی (قانا) ضمن اینکه میزان مصرف آب را بسیار زیاد می‌سازد، ادامه داد: این روش موجب شیوع بیماری‌ها و انتقال آنها نیز می‌شود و گاهاً در اثر تماس با محصول، کیفیت محصول را نیز پایین می‌آورد.

وی گفت: در کنار این‌ها می‌توان به اشاعه پوسیدگی خوشه یا کفک خاکستری (بوتریتیس)، اگروباکتریوم و سفیدک، عدم امکان مبارزه شیمیایی و ماشینی با علف‌های هرز، بالا بودن هزینه‌ها (کارگری، آب، سم، کود) و عدم صرفه اقتصادی انگور سنتی در مقایسه با روسیمی اشاره کرد.

اسکندری اظهار کرد: به علت تماس تنه با خاک هر ساله قسمتی از تنه و بازوها ریشه‌دار می‌شوند که در بیل‌زنی این ریشه‌ها حذف می‌شوند و این قطع ریشه‌ها یکی از مهم‌ترین راه‌های اشاعه امراض به خصوص اگروباکتریوم است.

وی افزود: با توجه به اینکه نصف سطح تنه و شاخه‌ها با خاک در تماس است، از این رو ظرفیت استفاده از نور کافی کمتر است و از طرفی قسمتی از اندام‌های گیاهی قادر به تولید اندام‌های بارده نخواهند شد که کاهش عملکرد اتفاق می‌افتد.

اسکندری با بیان اینکه اگر چه سیستم تاک‌داری سنتی دارای معایب زیادی است اما این روش دارای ویژگی‌ها و مزایایی نیز است، گفت: ذخیره رطوبت در پشته‌ها برای رفع نیاز آبی، استفاده از غرقاب کردن و یخ آب زمستانه برای مبارزه با کرم سفید ریشه، استفاده از پشته‌ها به عنوان قیم ارزان برای هدایت مو، اصلاح میکروکلیما به علت نزدیک بودن تاج به سطح خاک که خوشه‌ها از حرارت خاک استفاده کرده و زودتر می‌رسند و بالاخره در این سیستم کاشت، جهت شرقی و غربی بوده و بوته‌های مو در قسمت شمالی پشته‌ها، شاخه‌های مو تا حدی از صدمه سرما مصون می‌مانند.

وی افزود: در اوایل بهار به علت پایین بودن درجه حرارت در قسمت شمالی پشته‌ها جوانه‌زنی با تأخیر صورت می‌گیرد که تا حدی از سرماهای بهاره جلوگیری می‌کند.

اسکندری، نگهداری و توزیع مقدار بیشتری از جوانه‌های مثمره روی شاخه‌ها و افزایش محصول آن، استفاده از نور و فضای بیشتر توسط درختچه مو و در نتیجه تولید محصول بیشتر و کیفی‌تر، تسهیل در امر تهویه در درختچه مو و ایجاد محیط نامناسب زیستی برای فعالیت آفات و عوامل بیماری‌زا (به ویژه سفیدک‌ها)، افزایش تراکم کشت، امکان استفاده از ماشین‌آلات و روش‌های مکانیزه که در مقایسه با سیستم سنتی هزینه‌ها به مقدار زیادی کاهش می‌یابد را از مزایای کشت روسیمی عنوان کرد.

وی افزود: در بسیاری از مواقع در زمان رسیدن میوه، بارندگی باعث پوسیدگی و فساد میوه در روش سنتی می‌شود در صورتیکه در سیستم روسیمی این خسارت در حداقل است و عدم انتقال بیماری‌ها به خصوص اگروباکتریوم به وسیله آب، تقلیل هزینه‌های مواد مصرفی مانند کود، سم، آب و هزینه‌های کارگری مربوطه، عدم تماس خوشه‌ها با خاک و کاهش خسارت بیماری‌های قارچی مانند سفیدک و کفک خاکستری در نتیجه تولید میوه مرغوب و بهداشتی و بالاخره مزیت دیگر پرورش انگور به روش روسیمی برداشت محصول در این سیستم خیلی سهل‌تر از سیستم (قانا) است.

اسکندری تصریح کرد: در سیستم (قانا) باید مرتباً برای چیدن محصول خم شد ولی در این سیستم به طور ایستاده محصول به راحتی برداشت شده و در داخل جعبه قرار می‌گیرد و امکان حمل جعبه‌ها با فرغون تا خیابان وجود دارد در حالیکه در سیستم (قانا) این کار نیز باید توسط کارگر صورت بگیرد و یک کار فرسایشی برای باغدار است.

وی، کوچکی قطعات بهره‌برداران کشاورزی، نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه زیاد، عدم آگاهی کافی باغداران از سیستم تاک‌داری ایستاده، عدم بررسی اقتصادی توسط باغداران، نیروی کار زیاد و ارزان برای هزینه‌های بیل‌زنی و عدم محاسبه کار خود و خانواده باغداران به عنوان هزینه را از علل عدم استقبال باغداران از روش روسیمی با وجود مزایای آن ذکر کرد.

اسکندری گفت: هدف اصلی از جایگزینی و ایجاد باغات جدید مو با سیستم ایستاده در قالب آبیاری قطره‌ای و امکان‌سازی برای استفاده از ماشین‌آلات در عملیات نگهداری باغات است که در نهایت منجر به بهبود کیفیت، افزایش راندمان، کاهش هزینه و افزایش درآمد و در نتیجه توسعه صادرات می‌شود.

وی تصریح کرد: نتایج حاصله نشان می‌دهد که ایجاد باغات ایستاده در حاشیه شرق دریاچه ارومیه و در محدوده ارتفاع یک‌هزار و 100 تا یک‌هزار و 300 متر از سطح دریا همچنین حاشیه رودخانه ارس و در مناطقی از شهرستان میانه با در نظر گرفتن سایر عوامل موثر در پرورش انگور قابل اجراست.

اسکندری گفت: در حال حاضر نیز بیش از 87 درصد تاکستان‌های استان در این محدوده قرار دارد.

وی با بیان اینکه بیش از 95 درصد سطح زیرکشت باغات انگور استان را رقم سلطانی (کشمش) تشکیل می‌دهد، افزود: با اجرای این طرح و بهبود کیفیت محصولات تولیدی، ارزش محصولات فرآوری شده همچون سبزه و کشمش نیز بهبود می‌یابد.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه متوسط عملکرد تولید انگور در واحد سطح در سیستم روسیمی، 81 درصد بیشتر از سیستم سنتی است، افزود: قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم انگور در سیستم ایستاده 44 درصد کمتر از سیستم سنتی بوده و متوسط درآمد سالانه از هر هکتار در سیستم ایستاده 286 درصد بیشتر از روش سنتی است.