برای جلوگیری از فرسایش و خوردگی فلزات فرآیندی وجود دارد که در آن پوششی از فلز روی، بر سطح فلز قرار می گیرد که فلز را مقاوم می سازد. به این عمل گالوانیزاسیون یا روی اندود کردن می گویند. لوله گالوانیزه یکی از انواع محصولات روی اندود شده است.
از لوله گالوانیزه چه می دانید؟
لوله گالوانیزه از جمله لوله های پر کاربرد در صنعت است که امروزه به وفور در صنایع مختلفی به کار برده می شود. دلیل کاربرد فراوان این لوله، ضد زنگ بودن آن می باشد. لوله گالوانیزه از نوع لوله های درزدار است که به وفور در انواع صنعت ها به کار گرفته می شود. به طور کلی طول لوله گالوانیزه حدودا به 6 متر می رسد و قطر آن بین 1 تا 8 اینچ متغیر خواهد بود.
ویژگی لوله فولادی گالوانیزه
لوله گالوانیزه نیز همانند دیگر لوله های فولادی دارای ویژگی هایی است که باعث شده به نسبت دیگر لوله از کاربردهای خاصی برخوردار باشد. در ادامه ویژگی لوله گالوانیزه را که از مهم ترین مزیت های لوله گالوانیزه هستند به صورت مختصر بن می کنیم:
● مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی و خوردگی
● دارای طول عمر بیش از 50 سال
● بالا بودن استحکام و مقاومت در برابر ضربات دارای به دلیل ساختار یکپارچه
● قابلیت بازیافت و استفاده مجدد (این لوله ها را می توان در کوره های حرارتی ذوب و مجدداً برای تولید محصولات جدید استفاده کرد)
از معایب استفاده از این لوله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● تغییر رنگ در طول زمان به طوری که در زمان نصب، رنگ آن ها شفاف بوده، اما پس از گذشت زمان به دلیل مجاورت با هوا و رطوبت و فرسودگی، تغییر رنگ خواهد داد.
● مقاومت پایین در مقایسه با لوله های آهنی
کاربرد لوله گالوانیزه در صنایع مختلف
لوله گالوانیزه در صنعت از انواع گوناگونی برخوردار هستند و با توجه به نوع و ویژگی هایی که دارند، مورد استفاده قرار می گیرند. اصولا از لوله گالوانیزه به جهت انتقال گاز و آب استفاده می کنند. اما این تنها کاربرد این لوله نیست. مهم ترین موارد کاربرد این لوله ها عبارتند از:
● استفاده از لوله گالوانیزه برای آبرسانی در ساخت و سازها (گفتنی است که استفاده از لوله گالوانیزه تنها محدود به انتقال مایعات نیست، بلکه برای خطوط انتقال گاز مورد استفاده قرار می گیرد.)
● استفاده از لوله گالوانیزه در سیستم آبیاری
● استفاده از لوله گالوانیزه در ساخت تصفیه‌خانه ها و سیستم های تهویه
انواع لوله فولادی گالوانیزه کدامند؟
لوله گالوانیزه دارای انواع گوناگونی می باشد که بسته به کیفیت و کارایی که دارند، در صنایع مختلف استفاده می شوند. بر اساس روش تولید و نوع گالوانیزاسیون، لوله های گالوانیزه به دو دسته سرد و گرم تقسیم می شوند. گفتنی است که روش تولید می تواند بر قیمت لوله گالوانیزه تاثیر گذار باشد.
1. لوله فولادی گالوانیزه گرم
2. لوله گالوانیزه سرد که به گالوانیزه الکتریکی نیز معروف است.
هر کدام از لوله ها بسته به ویژگی ها و مزیت هایی که دارد، می تواند در کسب و کارها و صنایع مختلفی استفاده گردد. از این رو در زمان خرید لوله فولادی گالوانیزه علاوه بر دقت بر سایز و قطر لوله، به نوع آن نیز باید دقت داشت. در ادامه هریک از انواع لوله فولادی گالوانیزه را به صورت مختصر توضیح خواهیم داد.
لوله گالوانیزه سرد
در گالوانیزاسیون سرد ، نمک روی داخل یک محلول آبی، الکترولیز خواهد شد و در نهایت محصول تولید می شود. لوله های گالوانیزه سرد در دمای پایین آبکاری و گالوانیزه می شوند و یک روکش از جنس روی، روی آن ها را می پو‌شاند.
در این روش، ظاهر لوله گالوانیزه سرد، براق و یکنواخت خواهد بود. اما به خاطر داشته باشید که به دلیل سطحی بودن پوشش، با ایجاد خراش عمیق روی سطح لوله، احتمالا دارد که لایه های زیرین دچار اکسیداسیون شوند، به همین علت فرایند گالوانیزاسیون سرد موجب کاهش عمر لوله گالوانیزه خواهد شد.
از این روش گالوانیزاسیون ، غالبا در صنایع ساخت خودرو، پیچ، مهره، قطعه سازی و همچنین پوشش دهی فلزاتی استفاده می شود که کاربرد بهداشتی دارند.
لوله گالوانیزه گرم
از نام این روش مشخص است که فرآیند آن در دمای بالا صورت می گیرد. در این روش مولکول های آهن و فلز روی، با هم درگیر می شوند که باعث می شود فلز روی به درون آهن نفوذ کند. در نهایت میزان محافظت و عمر مفید لوله گالوانیزه گرم، بیشتر خواهد شد.
از گالوانیزاسیون گرم بیشتر در محصولات آهنی استفاده می شود که در معرض هوای باز و فضای خارجی قرار دارند.
لوله گالوانیزه چگونه تولید می شود؟
تولید لوله گالوانیزه به چند صورت انجام می شود که هر کدام به نوبه خود می توانند بر ویژگی های نهایی این محصول تاثیر بگذارد. از مهم ترین روش تولید لوله گالوانیزه عبارتند از:
- روش گالوانیزه گرم عمیق
- روش پیش گالوانیزه کردن
- روش الکتروگالوانیزاسیون
گالوانیزه گرم عمیق (hot dip galvanizing)
در این روش ابتدا فلز پایه در استخر روی (Zn) مذاب غوطه ور می شود. اما قبل از غوطه ور کردن، فلز یا لوله بایستی کاملا تمیز و شسته شده تا بین فلز و پوشش روی چسبندگی ایجاد شود.
در مرحله بعد ذرات اکسیدی باقی مانده باید از فلز پایه پاک شود. در نهایت فلز در روی مذاب غوطه ور خواهد شد و چسبندگی متالورژیکی بین پوشش روی و فلز ایجاد می شود.
مزایای این روش عبارت است از :
- اقتصادی و به صرفه بودن
- سریع بودن فرآیند اجرا
- قابل اجرا برای متریال فلزی با شکل های پیچیده
توجه داشته باشید که این روش نسبت به روش های دیگر گالوانیزاسیون غیر یکنواخت تر است.
منظور از پیش گالوانیزه کردن چیست؟
پیش گالوانیزه از گالوانیزه گرم عمیق تر است، با این حال در کارخانه های فولاد و بر روی متریالی قابل اجرا است که دارای شکل خاص هستند. در این روش فرایند تمیزکاری به مانند روش گالوانیزه گرم عمیق روی فلز نورد شده صورت می گیرد و پس از آن فلز مورد نظر از یک استخر فلز روی مذاب عبور خواهد کرد.
از مزایای این روش باید به این مورد اشاره کرد که لوله های فولادی به سرعت گالوانیزه خواهند شد و پوشش یکنواخت تری از فلز روی نسبت به روش گالوانیزه گرم عمیق خواهند داشت.
اما معایب این روش وقتی است که ممکن است در مرحله پیش گالوانيزه کردن، برخی از نقاط این متریال در مجاورت هوا و رطوبت قرار گیرد. به عبارت دیگر وقتی ورق ها و لوله های بزرگ بریده و به قسمت های کوچک تر تبدیل می شوند، لبه ها ممکن است بدون پوشش مانده و در معرض خوردگی قرار گیرند.
الکترو گالوانیزه کردن
در روش الکتروگالوانیزاسیون از حمام روی مذاب استفاده نمی شود، بلکه یک جریان الکتریکی گذرنده از محلول الکترولیتی به منظور انتقال یون های فلز روی (Zn) بر روی فلز پایه صورت می گیرد. در این روش با جریان مستقیم الکتریکی و فرایند الکترولیز پوشش گالوانیزه بر سطح قطعه ایجاد خواهد شد.
در انتها در تعریف لوله گالوانیزه چیست اینگونه باید پاسخ داد که لوله های گالوانیزه از پُرکاربردترین لوله ها هستند که با توجه به دسته بندی ها و ویژگی هایی که دارند از آن ها در انتقال آب، گاز یا ساخت تصفیه خانه‌ها و سیستم های تهویه استفاده می شود.