به گزارش تین نیوز از شهریور سال 86 به دلیل ایجاد ترک در طاق های اصلی این پل بخشنامه ای جهت تقلیل سرعت قطار ها در زمان عبور از روی آن صادر شد. بر اساس آن بخشنامه قطارها در زمان عبور سرعت خود را به 15 کیلومتر در ساعت کاهش می دادند و دلیل این کاهش افزایش ایمنی و کاهش ضربات و صدمات به این پل بود.
مشخصات پل قافلانکوه
این پل در خط ريلي بين ايران و اروپا قرار دارد و تنها راه ارتباطي ريلي بين تهران- آذربايجان مي باشد. اين پل با قدمتي 70 ساله ، از نوع سنگي قوسي و با ارتفاع 16 متر (ارتفاع از كف رودخانه تا روي قرنيز 20 متر) ، داراي يك خط ، 2 دهانه اصلي و 9 دهانه فرعي مي باشد که دهانه هاي اصلي هر كدام 40 متر و دهانه هاي فرعي هر يك 12 متر طول دارند. طول کلي پل نيز 208 متر مي باشد كه در 15 کيلومتري مسير ميانه – زنجان قبل از تونل شماره 2 و روي رودخانه قزل اوزن قرار دارد.
این پل قوسی، سنگی توسط یکی از شرکت های المانی جولیوس برگر (Julius berger) ، فیلیپ هالتزمن(Philip holtzman
)، زیمنس بوو (Siemens bou) ساخته شده که زمان ساخت این پل در منابع متعددی بصورت ضد و نقیض بیان شده است ولی زمان بهره برداری ان سال های 1941-1940 میلادی میباشد. این پل قوسی سنگی از تراشیدن سنگ ها با اصول معماری قدیم و اندازه ها و اشلهای جالب ساخته شده طوری که هر سنگی دقیقا برای محل خاص خود تراشیده میشد که هنوز هم هنوزه هرسنگ نام مربوط به خود را حفظ کرده بنحوی که اگر زیر این پل بایستید به زحمت دیده میشود ولی خواهید دید اعداد و ارقامی که زیر این سنگ ها نقش بسته که نشان از دقت در ساختن این سازه را دارد.
مرمت پل انجام شد
از آنجاكه اين پل نياز به يك طرح بهسازي كارا بدون ايجاد تغيير عمده در ظاهر آن داشت با پيگيرهاي اداره کل راه آهن شمال غرب در سال 91 ، سازه با روش تسليح با المان با استفاده از ماده هارداك براي اولين در راه آهن ايران با هزينه اي بالغ بر 19 میلیارد ريال در مدت 365 روز اجرا گرديد. با مرمت اين پل سرعت فعلي قطارها از روي پل از 15 كيلومتر به 60 كيلومتر در ساعت ارتقاء و عمرآن نيز افزايش يافت.
این پل بدان جهت که تحت پیچش دینامیکی آب قرار گرفته و نیروی گسترده دینامیکی وارده از قطار های مختلف به آن وارد شده که دو نیروی مختلف الجهت که مرکز تاثیر آن در وسط پل می باشد باعث ضربه به این نقطه شده است و در همین نقطه نیز نیاز به مرمت داشت.
ساختن پل روی پیچ رودخانه ها ممنوع است
این پل بر روی مسیر پیچ رودخانه واقع شده است، بطوری که پیچ رودخانه از امتداد شمال به سمت راست بوده و پیچ پل از امتداد شمالی پل مخالف پیچ رودخانه ، به سمت چپ است که هرگاه رودخانه میخواهد پل را ساعتگرد بچرخاند و وزن گسترده دینامیکی قطار، پل را پادساعتگرد میچرخاند که علت مخالف بودن پیچ رودخانه و پیچ پل در طراحی ان خنثی شدن تقریبی این دو نیروی دینامیکی است. ولی امروزه ساختن پل روی مسیر های پیچی رودخانه از نظر آیین نامه ای ممنوع میباشد. چون در هنگام پیچ رودخانه جریان گردش اب به وجود می اید و باعث بلند کردن پایه ها و شستن ان می شود.
حال جالبتر این است که چون این پل روی قوس رودخانه بنا شده پی و فنداسیون این سازه توسط سرب پایداری شده است. همچنین مصالحی که در ساختن این پل بکار رفته که سیمان ان را از کشور شوروی و ریل های موجود را از استرالیا و سایر ماشین الات مورد نیاز را از بلژیک و المان و ایالات متحده خریداری کرده بودند و سنگ های مورد استفاده را هم از معدنی در نزدیکی این پل تهیه کردند.
سرقت سازه های سربی! شایعه یا حقیقت
چند سال گذشته شایعاتی مبنی بر سرقت سرب های بکار رفته(که این سرب ها همراه بتن باعث پایداری و جلوگیری از نشست ناهمگون سازه به کار رفته ) در بین مردم محلی و مسئولان و نگهبانان منطقه وجود داشت که راه آهن توضیحی در رابطه با آن منتشر نکرد. این سازه های سربی در اطراف پی این سازه قرار داشتند که فروش آنها باعث سستی و نشست پایه ها شده است.
حال اینکه این اخبار صحت دارند یا در حد شایعه اند هنوز مشخص نیست و پس از مرمت پل و گذشت چند سال نیز دیگر نمی توان امیدی به شفاف سازی آن داشت.
سخن آخر
طبق آیین نامه جدید و ممنوع شدن ساخت پل بر روی پیچ رودخانه ها شاید بهتر بود که پلی دیگر به طور کامل جایگزین این پل شود. خرج در حدود 2 میلیارد تومان برای مرمت پل توانسته کاربری و سرعت قطارها را افزایش دهد و بعید است تا چند دهه به مشکل جدیدی درباره این پل بخوریم اما باید دید آیا تا چند دهه آینده می خواهیم به سرعت 60 کیلومتر بسنده کنیم یا طرح های جدید و تکنولوژی های جدید در خطوط ریلی دنیا نه تنها پل قافلانکوه بلکه کل زیر ساخت های ریلی ایران را به چالش می کشد.
