همواره تمدن ها در کنار رودها بوجود می امدند و بشر اولین بار که توانست زندگی یکجانشینی و کشاورزی را در کنار رودخانه ها بیاموزد شهر ها متولد شدند که حتی بعضی به نماد ان کشور تبدیل شده اند و شاهراه ارتباطی و حیات ان تمدن مانند رود نیل و دجله و فرات که تمدن مصر و بین انهرین بوجود اوردند
در ایران هم رودها عامل ایجاد شهرهای بزرگی بودند شهری مثل اهواز به مدد کارون اصفهان زاینده رود تبریز زرینه رود و اجی چای به کلانشهر تبدیل شدند
همواره اب یکی از نعمات خدا و عوامل حیات بشر بوده است رود قزل اوزن نقش حیاتی در کردستان زنجان میانه خلخال و گیلان دارد و این مناطق از حوضه های ابریز ان میباشند که این رود بزرگ از چند رود چهل چشمه،قمچقا،شهر چای ، هیرو چای ،آرپا چای ،زنجان چای ،،ابهر چای ،قرانقو،آیدوغموش و هشترود چایی از به هم پیوستن انها این رود عظیم بوجود می اید که با پیوستن رود قزل اوزن به رود شاهرود پرآب ترین رود ایران یعنی سفید رود را تشکیل میدهند
از قبل از انقلاب برای جلوگیری از طغیان این رودخانه طرح زدن چند سد برای کنترل سیلاب این رودخانه خروشان مطرح بوده که بعد از انقلاب به جد پیگیری شد
یکی از این سدهای عظیم سد استور و بنام جدید سد شهریار هست که در روستای ممان بخش کاغذکنان میانه با همت جناب مهندس کیافر و سایر وامل دلسوز به مرحله احداث رسید
که شیرینی این کار متاسفانه زود به تلخی برای میانه ای ها تبدیل شد و سر منشأ مصیبت هایی فراوانی برای مردم شهرستان میانه در پی داشت از جمله در طرح اولیه این سد پنجاه متر ارتفاع بیشتری داشته بود که باعث میشد راه آهن و جاده ترانزیت میانه به زیر اب برود و چندین نقطه حاصل خیز شهرستان میانه از جمله روستای ممان ، حتی اچاچی و روستای سبز به زیر اب بروند
حال همین دستاویزی برای مسئولان شد که نزدن آزادراه و بزرگراه در این منطقه توجیه کنند و عملا بهانه ای برای عدم سرمایه گذاری برای ارتقا زیرساخت های ارتباطی شهرستان میانه شد حال که بعدها معلوم شد این سد به اجبار هم باید کوتاه تر میشد چرا که به چند دلیل
1_ هزینه بالا احداث راه های جدید که حتی باید به حفر تونل های عظیم در کوه های سنگلاخ میانه برای ایجاد حتی راه ارتباطی زده میشد
2_ به زیر اب رفتن اکثریت زمین های کشاورزی شهرستان میانه و هزینه بالا تامین ان و مهاجرت های عظیمی که اتفاق می افتاد که پیامدهای اجتماعی خواهد داشت.عملا ضرر ان بیشتر از سودش بود
3_ به زیر اب رفتن معدن نمک ممان که باعث شوری اب سد شهریار و قزل اوزن میشد و عملا زمین های پایین دست سد در اردبیل گیلان به شوره زار تبدیل میشدند
4_ تجربه تلخ سد کارون 4 که با اشتباه انتخاب منطقه سد مجاور معادن نمک عملا اب کارون را غیر قابل استفاده کرد که همین اشتباه در مکان یابی سد شهریار میانه هم اتفاق افتاد و.معمولا سد را در کنار معدن نمک نمیزنند! بعد چند صد میلیارد خرج تازه متوجه اشتباه زمین شناختی شوند
5_هزینه بالای سد و نبودن بودجه ساخت کانال های انتقال که کوتاه شدن ارتفاع سد هزینه ها را هم کاهش میداد و همینطور زیر آب رفتن جاده دسترسی به سد
حال جدای اینکه مردم میانه از سد شهریار انتظار آبادانی داشتند ولی این سد خود به کابوسی برای تمدن میانه تبدیل شده بود و اتلانتیس دیگری که خوشبختانه بخیر گذشت اما مردم شهرستان میانه بخاطر ساخت این سد تاوان های بسیار سنگینی را متحمل شدند که میتوان گفت ازدست دادن بهترین و حاصلخیز ترین زمین های کشاورزی و همینطور متوقف شدن مطالعه طرح های ارتقای راه ها و جاده ها به بزرگراه و آزادراه که عقب ماندگی شدیدی به میانه تحمیل کرد مهاجرت کشاورزان و کاهش جمعیت هم تبعات دیگر ان بود .
در مقابل این همه ضرر تحمیل شده، هیچ سهم ابی برای میانه در نظر گرفته نشد با وجود این همه خسارت و خشکسالی شدید در طی این سالها در شهرستان میانه، اب این رودخانه قزل اوزن فقط 500 میلیون متر مکعب ان برای دشت اردبیل در نظر گرفته شد و همینطور همین مقدار برای گیلان که با اعتراض شدید مردم خلخال بعنوان یکی از حوضه های ابریز این رودخانه متوجه شد دریغ از اعتراض مسئولان شهرستان میانه بعنوان بزرگترین قربانی
مستحضر هستیم طبق اطلاعات هواشناسی منطقه شرق شهرستان میانه مثل کاغذکنان و خود شهر میانه دچار خشکسالی بلند مدت هستند که این قضیه در خلخال هم صدق میکند مشکل بزرگتر اینکه منطقه کاغذکنان با ارتفاع 1800_2000 متر از سطح دریا امکان حفر چاه عمیق وجود ندارد و خاک منطقه حتی در دومتری به سنگ.خارا میخورد که عملا تنها از رودخانه های جاری میتوان برای تامین اب استفاده کرد با توجه به خشکسالی و محرومیت شدید این منطقه و مهاجرت روز افزون کشاورزان این منطقه میانه به عنوان حوزه ابریز باید در الویت تامین اب از رودخانه قزل اوزن میبود حتی آب شرب و همینطور خود شهر میانه برای اب شرب و صنعتی
حال دشت مغان که خود حوزه آبریز رود عظیم ارس هست اب رودخانه قزل اوزن رابه حوزه میانه و کاغذکنان و خلخال تعلق دارد به ناحق سعی در تصرف حق ابه قزل اوزن و رساندن این اب به دشت مغان هستند حال اب رودخاانه قزل اوزن نسبت به خاک اردبیل شورتر بوده و تنها نسبت به خاک حوزه های اطراف خود زمین های کشاورزی سازگاری دارد حتی استان گیلان هم خود از منابع عظیم ابی برخوردار هست که در یک متری خاک انجا به اب میرسنددر حالیکه در شهرستان میانه امکان حفر چاه هم وجود ندارد .
نکته تلخ دیگری هم که وجوددارد عدم دفاع نمایندگان شهرستان میانه و مسئولان و سیاستمداران بزرگ میانه از استفاده از حق آبه رود قزل اوزن به عنوان حق مسلم و قانونی منطقه کاغذکنان و شهر میانه مقدار قانونی هست که بیشترین ضرر را میانه کشیده ولی فواید استفاده از انرا حوزه غیر ابریز مانند دشت اردبیل و گیلان میبرند که نهایت سو ء استفاده میباشد
حال وجه خیلی دردناک ان معامله نمایندگان ارومیه و تبریز با اردبیل میباشد که همواره مخالف انتقال آب رود ارس به دریاچه ارومیه بودند که برای حل این مشکل پیشنهاد به اردبیل کردند در مقابل رضایت اردبیل برای انتقال رود ارس به دریاچه ارومیه نمایندگان تبریز هم امتیاز استفاده از رود قزل اوزن بعنوان جایگزین به اردبیل میدهند در اصل میانه در این قضیه بیشتر یک گوشت قربانی بوده است و وجه امصالحه تبدیل شده است که بهایش نابودی میانه هست
که باید تاوان اشتباه ارومیه و تبریز را در کشت محصولات بی فایده مثل چغندر و پیاز را بدهد که باعث خشکسالی دریاچه شدند و بجای قبول مسولیت و اشتباه خود سعی به جبران ان به طور غیر معمول دارند. حال میانه خود تابحال از رود قزل اوزن برای کشت محصولات بی ارزش مثل برگ چغندر پیاز استفاده نکرده بود و استفاده بسیار محدودی داشته است مگر نه این رود خانه هم خشک میشد اگر راه تبریز ارومیه پیموده میشد
که بقول قدیمی ها آش نخورده و دهن سوخته میباشد که تاوان کار اشتباه مناطق دیگر باید شهرستان میانه بدهد
اما راهکار بنده نمایندگان و مسئولان شهرستان میانه باید مذاکره با وزارت نیرو اغاز کنند و از انتقال اب به حوزه های غیر ابریز مثل شهر اردبیل و مغان و مناطق دیگر گیلان جلوگیری شود حتی اب شرب و نمایندگان زنجان و خلخال کردستان برای اینکار و دفاع از حوزه ی ابریز متحد شوند حال آب عظیم قزل اوزن از رودخانه های محلی میانه تامین میشود
دومین نکته حق برداشت به اندازه سهمیه شهرستان میانه بعنوان منطقه محروم برای کشاورزی و اب شرب بخش کاغذکنان و همینطور اب برای صنعت و شهرک صنعتی مثل پتروشیمی و نیروگاه میانه گرفته شود چرا که اگر اب این رود بعنوان مصرف شهر اردبیل تصویب شود برود و کشت محصولات بی ارزش مانند سیب زمینی صرف شود مطمئنا وزارت نیرو هیچوقت اجازه این کار به میانه نخواهد داد و میانه از الان باید جلوی این کار بگیرد و مخالفت شدید بکند برغم بستن اب سد و شورش محلی مجبور شود
چون در اینده دچار عقب ماندگی عظیمی خواهد شد بعلت بیکاری بالا این اب دلیل توجیه ساخت پتروشیمی و نیروگاه هزارمگاوات و کشت صنعتی کاغذکنان هست که ده ها هزار شغل ایجاد میکند که با عدم پیگیری ان میانه بیشترین ضرر اقتصادی اجتماعی امنیتی خواهد دید باید برادران و هم زبانان اردبیلی و تبریزی خود رابه کشت محصولات پر ارزش ترو صرفه جویی مانند میانه ای ها عادت دهند و این راه حلی برای دست درازی به منابع ابی شهرستان های دیگر مثل میانه خلخال و زنجان و...نیست که بیشترین تامین کنند رودخانه قزل اوزن هم از سرچشمه ها و رودهای محلی این حوزه های ابریز هست
دراخر سهم اب رودخانه قزل اوزن یک امر حیاتی برای پیشرفت اقتصادی،کشاورزی و صنعتی شهرستان میانه هست که اگر نمایندگان بی توجهی کنند باید بیشترین تاوان و ضرر مصیبت حال جمعیت شهرستان مثل میانه و بخش کاغذکنان از اول انقلاب تابحال منفی بوده ولی شهرستان مثل پارس اباد به لطف رود ارس سه برابر افزایش جمعیت پیدا کرده حال اگر این امر مهم مورد توجه قرار نگیرد بحران اجتماعی و امنیتی و اغاز مهاجرت های عظیم تر خواهد شد بالتبع عقب ماندگی شهرستان میانه
