تحول صنعت برق
اغاز ساخت نیروگاه بادی کاغذکنان میانه مبحث کلامی شد که بحث اهمیت برق در اینده جهان و شهرستان میانه و کشور و جهان بگوییم.که در حال ورود به چه عرصه ای هستیم.
برق فقط یک انرژی ساده نیست و فراینده استفاده از ان متحول شده و کاربردهایش متنوع شده است.
ما در چهل سال پیش رشته مکاترونیک داشتیم که رشته های مهندسی برق ،مهندسی مکانیک و شیمی از ان جدا شدند. خود از مهندسی برق رشته کامپیوتر بعدها جدا شد.مهندسی پزشکی هم باز این رشته جدا شد.
یعنی ماهیت این صنعت با زمانی که ادیسون لامپ اختراع کرد بسیار تفاوت کرده است .بسیار پیچیده تر شده است.
همینطور در اخر ضعف دانشگاه ها و مدارس و سیستم اموزشی عقب مانده کشورمان که حداقل 20 سال از جهان جا مانده است.
امروزه جهان در حال تحول هست و فرایندهای سنتی مرسوم درحال تغییر هستند.
تا صد سال پیش این سوخت های فسیلی بودند که حکم فرمایی میکردند.
اما بمرور زمان برق نقش اصلی قوای محرکه نیروی بشر بدست میگیرد البته منبع تولید اکثریت این انرژی امروزه فعلا سوخت های فسیلی است.
اما منابع انرژی تجدید پذیر مانند نیروی خورشیدی ،بادی ،زمین گرمایی ،حتی انرژی حاصل از موج دریا و انرژی برقابی سدها همگی در حال رشد و پیشرفت ارتقا نفاوری و بهره وری هستند.
جامعه هوشمند جامعه ای است که از الان نیازهای اینده خود را پیش بینی کند و برای رسیدن به ان برنامه ریزی کند. اختراعات بشر هم در راستای رفع نیاز بوده و جامعه ای موفق هست که این نیازها را بشناسد.
اگر نگوییم اینده جهان دست صنعت برق هست بیراه نگفتیم.
امروزه جهان برای ساخت خودروهای برقی تلاش بسیاری میکند و حتی المان برنامه ریزی کرده است تا سال 2030 تولید هرگونه وسیله نقلیه سوخت فسیلی متوقف شود و خودرو های برقی ،هیدروژنی و ...فقط تولید شوند.ایلان ماسک در شرکت تسلا سعی در ساخت اولین خودروی خودران برقی باشد.حتی بسوی ساخت ماشین های مسابقه ای برقی پیش میروند.از الان صنعت خودرو جهان درحال تغییر مسیر هست حالکه افتخار ما در ایران تولیدانواع مختلف پراید هست هنوز به پوسته این صنعت نرسیدیم.مطمئنا در اینده باید برای واردات فناوری خودروهای خودران و برقی باز واردکننده تکنولوژی التماسگر باشیم.اگر انها هم بدهند!
یعنی در اینده سوخت های فسیلی در پتروشیمی ها کاربرد خواهند داشت و نه برای سوختن و تولید انرژی
همچنین بحث اینترنت اشیا و نسل پنجم اینترنت درحال راه اندازی است .
و بالطبع این فناوری باعث بحث ساخت خودروهای هوشمند خودران میشود. تا میزان تصادفات پایین اورد که اینها در حوزه برق مخابرات هست.
دراینده نه چندان دور این فناوری عالمگیر خواهد شد.صنعت حمل و نقل متحول خواهد شد
در حوزه ریلی برقی کردن خطوط اهن در الویت است تا سرعت خطوط بالا برود و همچنین بهره وری خطوط برقی به 4 برابر خطوط معمولی میرسد این یعنی صرفه جویی هزینه و ارزی فراوان .
حتی ایلان ماسک در امریکا در حال ساخت فناوری هایپرلوپ هستند تا در شرایط تونل های خلا قطارهایی با سرعت 1200 کیلومتر در ساعت طی کنند! درحالیکه ما در ایران هنوز خطوط برقی پرسرعت 200 هم نرسیدیم.
کما که ما سالانه 17000 کشته میدهیم و بناچار مجبور هستیم به سمت این واقعیت برویم.
یعنی رفتن به این سمت گریز ناپذیر هست ما چه نخواهیم چه بخواهیم اینده جهان برق نقشش پر رنگ تر از امروز خواهد شد.
اما متاسفانه کشورما و شهرستان همیشه وارد کننده فناوری هستیم چون براساس نیازهای روز و اینده حرکت نمیکنیم.
ایجاد نیروگاه بادی خود نوید بخش ورود به این عرصه هست.گرچه دیر بود ولی بموقع بود.
همچنین بخش تولید نیروی برق از انرژی های تجدید پذیر خود از بخش هایی است که در سالهای اینده بیشترین رشد را شاهد خواهیم بود.
مطمئنا در اینده پالایشگاه بنزین از رده خارج و نیروگاه ها برق تجدید پذیر نقششان پر رنگ تر میشود.
متاسفانه توجهات به اهمیت این بخش در این سالها کم بوده و در کشور ما و شهرستان بی توجهی شده است .
نمونه عرض میکنم در ترکیه فقط دو میلیون پنل خورشیدی نصب شده که برق روشنایی معابر ،هتل ها و مراکز عمومی تامین میکند .همچنین حتی 1 میلیون ابگرمکن خورشیدی استفاده میکنند.که در صرفه جویی واردات انرژی ترکیه نقش بی بدیلی داشته است.
البته این امر در کشور و شهرستان میانه هم قابل استفاده است .البته نیروگاه خورشیدی بصورت خانگی در سمت ناحیه ما صرفه اقتصادی دارد. مدل نیروگاهی ان بصرفه نیست.بغیر از دلیل تابش کمتر نور در زمستانها در اقلیم ما.
چون پنل های خورشیدی در کنار مزایا خود، ضرر هایی دارند یکی شان این هست اگر بصورت گسترده در سطح پوشش گیاهی نصب شوند باعث سایه افکنی و باعث توقف رشد گیاهان و فرسایش و ریزگرد افرینی شوند.همچنین نیاز به اب برای شسشتو برای افزایش راندمان دریافت نور دارد یعنی اب بر هست.
البته این نقیصه جدیدا چینی ها با استفاده از فناوری نانو با استفاده از سطوح ضد گرد وغبار تاحدی رفع کردند که مصرف اب بسیار کاهش داده است .
اما پنل های خورشیدی بصورت خانگی در شهرستان میانه مفید مزایا دارند.بیشترین بهره وری متصور هستند.
چون در پشت بام ها خانگی نصب میشوند هیچ عوارض ندارند چون سطح پشت بام خود عاری از پوشش گیاهی است.چه بهتر با پنل ها پوشیده شود. ضرر محیط زیستی ندارد.
همچنین از ساخت خطوط انتقال و پست ها ی برق جلوگیری میکند و ساخت دکل های برق جلوگیری میکند که عوارض سرطانزایی دارند.
و باعث صرفه جویی و سود فراوان اقتصادی میشوند چون هزینه عظیمی برای ایجاد شبکه انتقال برق صرف میشود گاها به صرفه نیست خود تلفات بالایی دارد. حتی بعضی از روستاها نصب پنل ها ارزانتر از ساخت خطوط انتقال تمام میشوند.مانند روستای کوبلان
چرا که برای انتقال برق باید ولتاژ ان افزایش دهند یک پست افزاینده احداث شود.تا اصطکاک و هدر روی انرژی برق در خطوط انتقال پایین بیاید مقاومت سیم کاهش یابد(طبق فرمول2^pv=Ri) .و در اخر هم باید یک پست کاهنده ایجاد شود تا برق انتقالی قابل استفاده خانگی بشود انرا به 230 ولت کاهش میدهند.همه اینها هزینه های هنگفت هست .
وزارت نیرو با سرمایه گذاری و تشویق مردم به این سمت سالانه چند هزار میلیارد تومان در ساخت خطوط انتقال برق صرفه جوییدر میشود.همچنین گسترش ابگرمکن های خورشیدی،متاسفانه وزارت نیرو هنوز برای رواج خانگی این فناوری هنوز کاری نکرده است.وزیر نیرو جدید باید تلاش کند اینکه ایران مانند جهان بسمت رواج این فناوری با دادن سوبسید برود.
که ترویج این فناوری صرفه جویی عظیم پولی در کشور ایجاد میکند.خود اشتغال فناوری بالایی ایجاد میکند.
نقطه ضعف این فناوری قیمت بالای ان هست اما جالب که طی ده سال اخیر قیمت این پنل ها ده برابر کاهش یافته است و دراینده مطمئنا بسوی فراگیری خانگی میرود.نقطه ضعف دیگر باتری های ذخیره کننده ان هست که عمرشان کوتاهست.باید حداقل به بالای 20 سال برسند.در این زمینه هم پیشرفت درحال رخ دادن هست.
بعکس ان نیروگاه ها بادی برای استفاده خانگی مضر و برای استفاده نیروگاهی مناسب ترند با توجه اقلیم شهرستان میانه.
چرا که توربین های بادی بسیار پر سرو صدا هستند در محیط شهری عملا غیر قابل تحمل هستند.
اما چون نیاز به اب ندارند و راندمان تولیدشان هم بالاست ساخت نیروگاهی ان بصرفه تر هست .
ما در علوم برق با جهان غرب بسیار فاصله داریم . در حوزه برق شاخه قدرت بگفته خود کارشناسان حداقل 50 سال فاصله داریم .حال بخش قدرت توسعه یافته ترین بخش در ایران هست.شاید قویترین حوزه باشد.
در بخش الکترونیک که براحتی میگویم حرفی برای گفتن نداریم و وارد کننده صرف ان هستیم .درحالیکه در غرب برق الکترونیک مهمترین شاخه است و اکثریت مهندسان برق الکترونیک ایران مهاجرت میکنند.
این بخش یکی از پیچیده ترین بخش های فناوری است .و با کامپیوتر هم اشتراکات زیادی دارد. پیشرفت ساخت وسایل هایتک ،پزشکی ،نظامی ،ابزارالات بستگی زیادی به بهبود این بخش در ایران دارد.
بطوریکه خود رییس جمهور امریکا گفته است. زمانی شوروی از ما شکست خورد که در بخش فناوری کامپیوتر و برق الکترونیک از ما عقب افتادند.ما دست برتر فناوری تسلیحاتی گرفتیم.حتی اینترنت هم یک پروژه نظامی حاصل همین بود.این نشان اهمیت این علم دارد.
بخش دیگر صنعت برق بخش مخابرات است که در این سالها رشد بسیار خوبی داشته است از جمله ورود اپراتورهای موبایل و اینترنت های نسل 4 و دیجیتال کردن امواج تلویزیونی و بیسیم باعث رونق این بخش شده است که با بحث اینترنت اشیا و نسل پنجم دراینده این بخش جای رشد بسیار بیشتری هم نسبت به امروز خواهد داشت.مطمئنا بعد از قدرت بخش مخابرات ایران صاحب حرف درحد منطقه هست.در جهان هم این بخش منتظر انقلاب های فناوری هست.
اما بخش چهارم بخش کنترل انهم اصلا در ایران قابل استفاده نیست در پرتاب ماهواره ها استفاده میشود و ریاضیات پیچیده ای دارد.خودمان میدانیم بخش ماهواره ایران توسعه نیافته است.
بیشتر قدرت و نقاط قوت ایران در پرتابگر های موشکی هست.ماهواره های ساخت کشورمان بسیار ساده هستند.تقریبا تحقیقات در ان کم هست.این بخش قدیمتی گرایش برق میباشد.
بهر حال مسئولان اموزشی و اجرایی و نمایندگان و سیاستگذاران باید توجه کنند حوزه برق و نیرو بحث گسترده ای است و موردنیاز توجه است چرا که در اینده این بخش رشد عظیمی را خواهد نمود.همراهی با این موج باعث پیشرفت کشور میشود.
کما که بخاطر سیاست های غلط و درجا زدن ما در علوم تاریخ گذشته همواره ما واردکننده و التماس کننده این فناوریها از غرب بودیم اگر از امروز بخش سرمایه گذاری و تحقیقاتی این حوزه گسترش یابد در اینده نوید بخش اینده درخشان دربرای کشورمان و شهرستان میباشد و میتواند محل صادرات فناوری مهندسی و درامد ارزی شود.
نکته دیگر متاسفانه بعضی از موارد اموزشی ما در دانشگاه ها تاریخ گذشته هستند و برای چهل سال پیش هستند و بطور کل فناوریها و نیازهای امروز تغییر کرده بطوریکه برد های کامپیوتر و مادر برد ها هر ماه ارتقا و اپدیت میشوند و جالب میبینیم فناوری برد سال 2000 در مراکز دانشگاهی ما اموزش داده میشود که یعنی 18 سال عقب ماندگی.مطمئنا وقتی سرعت رشد علم به روزانه رسیده تدریس فناوری 20 سال پیش یعنی عقب ماندگی عظیم!
وظیفه نمایندگان اینست در انتخاب وزیر علوم و تحقیقات این ویژگی را در نظر بگیرند که وزیر جدید باید صاحب بینش و سیاستگذار تحول امور تحقیقاتی اموزشی و دنبال گسترش علوم کاربردی باشد سیاستگذاری هایش درراستای تحول ایجاد علوم کاربردی باشد.رونق این علوم باشد.تا صنعت و دانشگاه ارتباط بتوانند برقرار کنند.
حلقه مفقوده عدم ارتباط صنعت و دانشگاه همین علوم کاربردی هستند
وباید علوم تاریخ گذشته و زاید از دانشگاه و مدارس حذف شوند و علوم و درسهایی کاربردی جایگزین شوند حوزه منابع درسی هم با اقتضای پیشرفت جهانی و جامعه تغییر کند تا کاربردی شوند.
حتی باید وزیر علوم از الان برای پنج سال اینده نیاز کشور ترسیم و در اموزش دانشگاه ها تجدید نظر کنند.
یک علت پیشرفت المانی ها و غربی ها همین تفاوت دیدگاه انها با ما است همیشه در هر قضیه تئوری که مشاهده میکنند دنبال بخش کاربردی و عملی ان بودند ازمایش میکردند.اگر فرمول و قضیه ای موضوعیت اجرا داشت انرا دنبال میکردند
و همیشه دنبال قضایای علمی و پدیده هایی بودند که در طبیعت اتفاق میفتد .عینیت واقعی دارد.
مثل نیروی بخار که در تولید انرژی مکانیکی کاربردش پیدا کردند و نحوه پرواز خفاش که منجر به ایجاد رادار شد.که ناشی از همین نگرش انان در نگاه به علوم هست.که کاربردی بودن و نمونه عینی داشتن ان مهم است.
بهمین دلیل بیشترین مخترعین از المان و غرب هستند چون دنبال علوم کاربردی هستند.
درحالیکه ما در ایران فقط از قدیم صرف امور تئوری و انتزاعی بودیم و هیچوقت در بعد عملی و اجرایی علوم ورود نکردیم .برعکس در امور انتزاعی صاحب حرف در جهان بودیم.نمونه همیشه در شعر و شاعری فلسفه و علوم انتزاعی ما در جهان نامدار بودیم و علوم کاربردی متاسفانه کم توجهی در طول تاریخ کشور بوده است.جز ذکریای رازی کشف الکل اختراعی نداشتیم!
مطمئنا یک ایرانی یا شرقی اگر نیروی بخار اب میدید نوعی دید شاعرانه یا عارفانه فیلسوفانه نسبت به ان میداشت در ادبیاتمان مشاهده میشود هزاران تعبیر عجیب از ان میکردند کمتر بدنبال کشف کاربرد ان در طبیعت زندگی بودند. که این نیروهای طبیعت چگونه میشود به خدمت گرفت.بلکه دنبال فلسفه وجودی ان بودند یعنی نوع نگاه هم تفاوت داشته است.
. جالب بدانیم که سالها در کتابها فرمول اصطکاک را بما میگفتند که اصلا در دنیای واقعی کاربرد ندارد اعداد ان اشتباه محض هست!! و در شرکت های بزرگ جهان مثل بنز این عمل از فرایند ازمایش های تجربی بدست میاورند و بصورت راز انرا نگه داری میکنند برای طراحی ماشین ها پیشرفته تر.اینها در در تهیه الیاژها و میزان برهم ساییدگی انها اهمیت دارد.
این مصداق و مثالی بود .که درسهای اموزشی ما بکل باید تغییر کنند و بصورت کاربردی تدریس شوند و علوم زاید حذف شوند تا شاهد تحول صنعتی و علمی کشور شویم.مطمئنا خواندن بعضی از درسها وقت تلف کردن میباشد.مثل عربی و بعضی درس ها انتزاعی ریاضی غیر کاربردی
این امر میسر نمیشود جز انتخاب افراد شایسته و صاحب عقیده و دور اندیش که وزارتخانه هایی مانند اموزش و پرورش و علوم تحقیقات شوند و مسئولان محلی و اداره جات مرتبط هم خود به این نیاز برسند. اگر میخواهیم فاصله خود با جهان کمتر کنیم. باید روی انتخاب افراد این دو وزارتخانه حساس بود.
افرادی که کتابهای اموزشی کشور ما را مینویسند اصلا یکبار هم تدریس نداشتند اصلا به موضوع علوم کاربردی توجه نداشتند.
ممطمئنا علوم برق که پیچیده ترین ریاضیات و کاربرد ها دارد جز با عوض شدن سیاست ها اموزشی کشور گسترش بهبود نمیابد.
صنعت برق ایران پتانسیل تحول همگام با جهان دارد اگر سیستم اموزشی و صنعت هم همگام متحول شوند.
